Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Bardzo ważne problemy poruszyły panie Dorota, Marzena i Kasia. Jak wygląda i co czuje dziecko pozbawione ojca lub gdy rodzice się kłócą.

Uważam, że w takiej sytuacji nigdy nie będzie do końca szczęśliwe, a brak drugiego rodzica czy zła atmosfera w domu odbije się na jego dorosłym życiu.

Uważany za dalekiego kuzyna Sigmunda Freuda (oczywiście w przenośni) Eric Berne, twórca analizy transakcyjnej i autor besteselleru "Dzień dobry i co dalej" twierdzi, że dziecko od rodzica tej samej płci uczy się "co robić", a od rodzica płci przeciwnej "jak robić". Gdy ma zbyt mały kontakt z jednym z rodziców może czuć się zagubione, mieć problemy ze swoją tożsamością i poczuciem bezpieczeństwa, co oczywiście odbija się negatywnie na jego rozwoju i funkcjonowaniu przyszłości.

Eric Berne podobnie jak Freud wyróżnia trzy elementy psychiki człowieka. Jednak w odróznieniu od twórcy pychoanalizy, Berne twierdzi, że w każdym z nas jest dorosły, rodzic i dziecko. W zależności od sytuacji jedna z tych cech psychiki staje się dominująca. Podział ten dotyczy człowieka w każdym wieku.

Przy okazji fakt, że są ojcowie którzy nie chcą widywać swoich dzieci (dotyczy to również niektórych matek) nie powinien odbijać się dyskryminacją tych, którzy tego kontaktu się domagają. W społeczeństwie cywilizowanym nie stosuje się przecież odpowiedzialności zbiorowej.


Maciej Wojewódka edytował(a) ten post dnia 19.01.07 o godzinie 16:28

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Przyjmijmy, ze wszystko, o czym tu piszemy dotyczy praw ojca, ktory chce widywać sie z własnym dzieckiem. Niestety sa i tacy, którzy zaniedbują dzieci - tego nie jestesmy w stanie zmienić.
Najistotniejszym problemem jest jednak według mnie fakt, ze większosc matek przedkłada osobiste emocje i potrzebe odegrania się na byłym mężu ponad dobro dziecka. Często dlatego, ze nie zdaje sobie sprawy z ogromu krzywdy, jaką dziecku wyrządza.

Zgadzam sie z Panem, że zarówno dziecko wychowywane tylko przez matkę jak i dziecko, ktore dorasta w domu pełnym awantur nie będzie szczęśliwe. Te wzorce, o ktorych Pan pisze powołując się na Berna siegają daleko. My terapeuci z tego zyjemy - z pomagania dorosłym, ktorzy w dzieciństwie nie mieli "normalnej" kochającej rodziny.
Upraszczając - dziecko dorastające w zaburzonej rodzinie (tylko z jednym z rodzicow lub wśród ciąglych klotni), nie potrafi stworzyć harmonijnego związku z partnerem. Bedzie odwzorowywać to, czego doświadczylo w dzieciństwie. Dominować bedzie lęk przed bliskoscią z drugim czlowiekiem...

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

taaa;) wszystko ładnie i pięknie-ale proszę wskazać mi choć jedną "normalną" rodzinę.
Ludzie to nie roboty,żyjące wedle schematów przekazanych w książkach psychologicznych.Nie ma idelanych ludzi, więc nie ma idealnych zwiazków-a co za tym idzie nie ma idelanego dzieciństwa.

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Ale co Pani radzi Pani Bogusiu

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Usunięte k.:taaa;) wszystko ładnie i pięknie-ale proszę wskazać mi choć jedną "normalną" rodzinę.
Ludzie to nie roboty,żyjące wedle schematów przekazanych w książkach psychologicznych.Nie ma idelanych ludzi, więc nie ma idealnych zwiazków-a co za tym idzie nie ma idelanego dzieciństwa.

Agnieszko psycholodzy czy psychoterapeuci też muszą z czegoś żyć ;)

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Poszukuję informacji na temat szkodliwości wychowywania się dziecka tylko przez jednego z rodziców.


Maciej Wojewódka edytował(a) ten post dnia 18.02.07 o godzinie 10:33

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

wrzucę kamyczek do tego ogródka:

a co powiecie na emocjonalną przyszłośc dziecka, które co prawda nie ma biologicznego ojca w domu,
ale za to żyje z matką (w nowym związku)
i ma dobry kontakt z ojcem i jego nową rodziną?

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Ja myślę ,że dużo zalerzy od tego w jakie relacje są między rodzicami po rozstaniu.Mam znajomych którzy rozstali się i poukładali sobie życie od nowa.Dla dobra syna można powiedzieć że żyją w przyjaźni, wiadomo,że dziecko napewno w jakiś sposób przeżywa,ale jest to zminimalizowane do minimum,więc wszystko zależy od wzajemnych relacji byłych partnerów.:):):)

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Ojczym nigdy w pełni nie zastąpi biologicznego ojca, chociaż taka sytuacja jak wspomina Anna jest niewątpliwie dla dziecka korzytna.

Dlatego dobre stosunki z ojczymem nie powiny utrudniać dobrego, bliskiego i częstego kontaktu dziecka z obojgiem rodziców.

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

A co w takim razie zrobić kiedy ojciec biologiczne nie pragnie , wręcz powiedziałabym że nie chce kontaktu z własnym dzieckiem?

Aga

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

To ogromny problem,przede wszystkim dla dziecka..

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

a co jest wtedy kiedy dziecko mieszka bez matki? Czy szanowni Panstwo powyzej widza jakies zagrozenia w tym przypadku?

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Również mieszkanie dziecka bez matki nie jest korzystne dla jego rozwoju i świata emocjonalnego

Jednak obecne prawodawstwo dyskryminuje ojców, w życiu dziecka i utrudnia kontakty dziecka z ojcami, co moim zdaniem nie ma innych racjonalnych podstaw oprócz zapewniania sobie komfortu politycznego, związanego z przyszłymi wyborami. Ten stan wzmacnia stereotypowość społeczeństwa co spojrzenia na ojców i ich rolę w życiu dzieci.

Natomiast niestety coraz częściej słyszę, o sytuacjach, gdy matki zrywają kontakty ze swoimi dziećmi i pozostawiając je czasami z ojcem (co jest lepsze), a znacznie częściej ze swoimi rodzicami lub rodzeństwem, utrudniwszy uprzednio mu kontakty z ojcem, co moim zdaniem jest formą zwyrodnienia.Maciej Wojewódka edytował(a) ten post dnia 27.10.07 o godzinie 10:24

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Maciej W.:
Również mieszkanie dziecka bez matki nie jest korzystne dla jego rozwoju i świata emocjonalnego

Jednak obecne prawodawstwo dyskryminuje ojców i utrudnia kontakty dziecka z ojcami, co moim zdaniem nie ma innych racjonalnych podstaw oprócz zapewniania sobie konfortu politycznego, związanego z przyszłymi wyborami. Ten stan wzmacnia stereotypowość społeczeństwa co spojrzenia na ojców i ich rolę w życiu dzieci.

Natomiast niestety coraz częściej słyszę, o sytuacjach, gdy matki zrywają kontakty ze swoimi dziećmi i pozostawiająć je czasami z ojcem (co jest lepsze), a znacznie częściej ze swoimi rodzicami lub rodzeństwem, utrudniwszy uprzednio mu kontakty z ojcem, co moim zdaniem jest formą zwyrodnienia.

Jestem przykładem takiego właśnie, chorego układu!
Mój Synek jest pozostawiany z teściami na całe dnie, żona nie zajmuje się nim praktycznie wogóle, a mnie wolno przyjechać do niego na 3 GODZINY raz w tygodniu!
Pomimo tego że moje dziecko cierpi i tęskni!
Takie to równe prawo do bycia rodzicem, funduje nam w majestacie prawa Sąd!

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Maciej W.:
Poszukuję informacji na temat szkodliwości wychowywania się dziecka tylko przez jednego z rodziców. <br/><br/><br/>Maciej Wojewódka edytował(a) ten post dnia 18.02.07 o godzinie 10:33

WITAM
NIE WIDZE TU ZADNYCH SKUTKOW UBOCZNYCH. WSZYSTKO ZALEZY OD TEGO JAK SIE JEST WYCHOWYWANYM. SAMA POCHODZE Z ROZBITEJ RODZINY I NIE UBOLEWAM NAD TYM FAKTEM.NIGDY TEZ NIE ODCZUWALAM BRAKU OJCA.UWAZAM ZE MOJA MAMA WYCHOWALA MNIE NA DOBREGO CZLOWIEKA. CO PRAWDA OBECNIE MAM TEN SAM PROBLEM GDYZ WYCHOWUJE SAMA SYNA. ALE JAK WSPOMNIALAM WCZESNIEJ WZORCE SA NAJWAZNIEJSZE. POZDRAWIAM AGA

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

AGNIESZKA P.:

Maciej W.:
Poszukuję informacji na temat szkodliwości wychowywania się dziecka tylko przez jednego z rodziców. <br/><br/><br/>Maciej Wojewódka edytował(a) ten post dnia 18.02.07 o godzinie 10:33

WITAM
NIE WIDZE TU ZADNYCH SKUTKOW UBOCZNYCH. WSZYSTKO ZALEZY OD TEGO JAK SIE JEST WYCHOWYWANYM. SAMA POCHODZE Z ROZBITEJ RODZINY I NIE UBOLEWAM NAD TYM FAKTEM.NIGDY TEZ NIE ODCZUWALAM BRAKU OJCA.UWAZAM ZE MOJA MAMA WYCHOWALA MNIE NA DOBREGO CZLOWIEKA. CO PRAWDA OBECNIE MAM TEN SAM PROBLEM GDYZ WYCHOWUJE SAMA SYNA. ALE JAK WSPOMNIALAM WCZESNIEJ WZORCE SA NAJWAZNIEJSZE. POZDRAWIAM AGA

hm wewnętrzna sprzeczność :)

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Maciej W.:
Poszukuję informacji na temat szkodliwości wychowywania się dziecka tylko przez jednego z rodziców.

_____________________________________________________________
http://ojcowie.pl
Jest to odpowiedż na pytanie z forum "Ojców z Trójmiasta"

<W momencie urodzenia się dziecka rola matki jest maksymalna, a ojca minimalna. Wzrasta ona w miarę rozwoju dziecka, by około 7 roku życia znaczenie matki i ojca uległo wyrównaniu, a następnie aż do osiągnięcia przez dziecko niezależności, znaczenie drugiej będzie wzrastać, a pierwszej maleć (Porot, 1967; za: Grochocińska, 1990). Jednak rodzice oddziałują na dziecko także w sposób pośredni, gdyż oprócz bezpośredniego wpływu na jego rozwój, poprzez wypełnianie swojej roli, stwarzają określony klimat emocjonalny, w którym wychowuje się dziecko. Zatem zarówno matka, jak i ojciec wpływają na rozwój potomstwa już od pierwszych dni jego przyjścia na świat.

Rozbicie rodziny, zdaniem Ziemskiej, "stanowi zawsze szok i pozostawia u dziecka trwały uraz, który można tylko łagodzić" (Ziemska, 1979). Rodzina niepełna w wyniku rozwodu lub separacji dostarcza dzieciom wielu negatywnych doświadczeń i powoduje przykre emocje. Autorka wyróżnia dwa rodzaje traumatyzujących sytuacji, które wywołują trwałe urazy psychiczne � okres poprzedzający rozbicie rodziny, związany z konfliktami i rozgrywkami między rodzicami, a także wzrastanie w rodzinie niepełnej. Landis natomiast wskazuje na siedem trudnych sytuacji, w jakich może znaleźć się dziecko. Należą do nich: konieczność przystosowania się do perspektywy rozwodu, a następnie samego rozwodu, możliwość wykorzystywania dziecka przeciw drugiemu z rodziców, konieczność zmiany stosunków: rodzice-dziecko, życie ze statusem dziecka rodziców rozwiedzionych, co może ujemnie wpływać na relacje z rówieśnikami, uświadomienie sobie przez dziecko niepowodzenia rodziców w małżeństwie oraz przystosowanie się do ewentualnych nowych związków rodziców (Landis,1960; za: Grochocińska, 1990).

Hozman i Froiland (1976; za: Grochocińska, 1990) wyróżnili pięć faz:
1. "zaprzeczania", w której dziecko nie chce pogodzić się z zaistniałą sytuacją, a reaguje na nią wycofaniem lub niegrzecznym zachowaniem;
2. "złości", w której dziecko kieruje złość na rodziców, nauczycieli, rówieśników;
3. "godzenia", charakteryzującą się zmianą swego zachowania, by przypodobać się rodzicom i pogodzić ich;
4. "depresji" jako wynik bezradności i braku rezultatu starań o zjednoczenie rodziny, towarzyszy temu poczucie osamotnienia, apatia, przygnębienie;
5. "pogodzenia się", w której dziecko stara się zaakceptować nową sytuację.

Wallerstein opisując etapy psychicznego przystosowywania się dziecka do rozwodu rodziców, wskazuje na towarzyszące tej sytuacji zmiany w wykonywaniu lub utratę codziennych czynności (takich, jak nauka, zabawa, realizacja zainteresowań),
a także wewnętrzny niepokój, gniew wobec rodziców i samoobwinianie się. Wzrastająca dojrzałość emocjonalna dziecka przyczynia się do zrozumienia i wybaczenia sobie oraz rodzicom, zaakceptowania nieodwracalności tej sytuacji i weryfikacji swych doświadczeń związanych z rozwodem. Istotne jest, aby dziecko nabrało zaufania do własnej zdolności kochania i własnej wartości, a także, by uwierzyło w niezawodność związków (Wallerstein, 1983; za: Grochocińska, 1990).

Wallerstein i Kelly (1979, za: Crane, 2004) przeprowadzili badania o charakterze podłużnym i klinicznym, dotyczące konsekwencji rozwodu rodziców dla zachowania dzieci. Pokazały one, iż reakcje dziecka zależą od jego wieku. Badacze wyodrębnili cztery grupy wiekowe: dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat), dzieci rozpoczynające szkołę podstawową (5,5-8 lat), dzieci uczęszczające do szkoły podstawowej (8-11 lat) oraz nastolatki (12-18 lat).
Badania wykazały, iż 80% badanych dzieci w wieku przedszkolnym "[...] pozostawiono prawie bez żadnej pomocy w radzeniu sobie z dezorientującym i przerażającym faktem odejścia jednego z rodziców" (Wallerstein, 1986; za: Crane, 2004). Autorzy badań stwierdzili, że dzieci w tym wieku okazały się najmniej odporne psychicznie, przejawiały problemy natury emocjonalnej i psychologicznej takie, jak regresja do wcześniejszego stadium rozwojowego, przeżywanie lęku, kłopoty ze snem i ciągła obawa przed byciem porzuconym.

U dzieci w wieku 5-11 lat rozwód wywołał cierpienie z powodu samotności, ciągły niepokój, żal do rodziców, poczucie bezsilności. Przejawiały one wrogie uczucia bądź do rodzica, który odszedł z domu, bądź do obu rodziców, obwiniając ich za zaistniałą sytuację. Często reagowały na to wydarzenie pytaniem: "Czy mój tatuś znajdzie sobie nowego pieska, nową mamusię i nowego synka/córeczkę?"( Wallerstein, 1986; za: Crane, 2004). U badanych dzieci nastąpiło pogorszenie się wyników w nauce, obniżenie nastroju, ucieczka w świat marzeń. Autorzy badań zwrócili uwagę na "syndrom nadmiernego obciążenia", który występuje u dzieci rozwodników. Składają się na niego dwa czynniki: pozostawienie dziecka na długi czas bez opieki i przydzielenie mu nadmiaru nowych obowiązków domowych oraz obarczenie go odpowiedzialnością za psychiczne funkcjonowanie rodzica, zwierzanie się mu, omawianie trudnej sytuacji rodzinnej. W ten sposób, według badaczy, tracą one swoją i przedwcześnie wkraczają w świat dorosłych.

Rozbicie rodziny w tym okresie życia dziecka jest szczególnie szkodliwe dla chłopców, ponieważ w młodszym wieku szkolnym nawiązują oni bliższe kontakty z ojcem. Rembowski twierdzi, że ojciec bardziej niż matka wpływa na sferę intelektualną dziecka, dostarcza mu bardziej różnorodnych doświadczeń i wykazuję większą aktywność w interakcjach z nim (Rembowski, 1972; za: Grochocińska, 1990). Badania Bronfenbrennera wskazują, iż "brak ojca w rodzinie powoduje głównie słabą motywację osiągnięć dziecka, jego niską samoocenę i niezdolność do rezygnacji z bieżących nagród dla korzyści, które można osiągnąć w przyszłości"( Bronfenbrenner, 1970; za: Grochocińska, 1990).

Dzieci, które w momencie rozwodu rodziców były nastolatkami, wykazywały objawy depresji, nadpobudliwości, myśli samobójcze, drażliwość, nastąpiło u nich znaczne pogorszenie się wyników w nauce i stosunków z rówieśnikami. Wyrażały obawy, że w przyszłości one również się rozwiodą. Część badanych nastolatków dopuściło się przestępstw lub w inny sposób przejawiało zaburzenia funkcjonowania społecznego (Jasińska, 1967; Spionek, 1973; Wallerstein, 1979; Ziemska, 1979; Niżniowska, 1984). Wielu z nich o rozwodzie rodziców mówiło, że w ten sposób zostali pozbawieni możliwości dorastania w pełnej rodzinie, że stracili swoją rodzinę (Wallerstein,1985; za: Crane, 2004). Badacze zauważyli też, że im dziewczęta są starsze, tym gorzej przystosowują się do nowej sytuacji.

Ważnymi czynnikami, od których zależy reakcja dzieci na rozwód rodziców, jest ich wrażliwość i odporność psychiczna, ale również przygotowanie ich do tego, atmosfera rodzinna i stosunki między matką a ojcem, towarzyszące decyzji o rozstaniu się. W przypadku zachowania przez rodziców kultury i częściowego załagodzenia konfliktu między nimi, obustronnej zgody, że rozwód nie może prowadzić do zerwania więzi z dziećmi, objawy zaburzeń przystosowania są mniej gwałtowne. Natomiast wrogie relacje i próby zaszczepienia dzieciom nienawiści do byłego małżonka, prowadzą do znacznego pogorszenia się ich funkcjonowania psychicznego i społecznego.

W rozwoju psychicznym dziecka znaczącą rolę odgrywają interakcje między nim a rodzicami oraz działające mechanizmy naśladownictwa, identyfikacji i modelowania. Brak prawidłowych stosunków pomiędzy ojcem a synem lub córką, utrudnia, a nawet uniemożliwia nabycie wzorów roli ojcowskiej i z nią związanych zachowań oraz postaw. Chłopiec, jeśli nie ma obiektu zastępczego w postaci innego mężczyzny, nie ma możliwości nabywania i rozwijania męskich zainteresowań, przyswajania cech, stanów emocjonalnych, postaw i sprawności ojca. Badania Lynna i Sawreya (1959) potwierdziły pogląd, iż nieobecność ojca w domu wywiera ujemny wpływ na kształtowanie się osobowości dzieci, a przyczynia się zwłaszcza do większej niedojrzałości uczuciowej i społecznej chłopców, co w życiu dorosłym może powodować duże trudności w pełnieniu roli ojcowskiej (za: Grochocińska, 1990). Zarazem doświadczanie w dzieciństwie konfliktów rodzinnych i przemocy, może stać się głównym źródłem wyuczonej agresywności w relacjach z innymi ludźmi. Zdaniem wielu autorów, prawidłowy przykład ze strony ojca oraz możliwość naśladowania go wpływa na kształtowanie się u dziecka odpowiednich postaw moralnych i społecznych, również samooceny (Akoliński, 1979; Pospiszyl, 1979; Wolicki, 1982; za: Grochocińska, 1990).

Haneczok, badając funkcjonowanie w grupie klasowej dzieci z rodzin rozbitych, doszła do wniosku, iż odmienne doświadczenia emocjonalne dzieci z różnych środowisk rodzinnych, znajdują odbicie w kształtowaniu się mechanizmów regulacyjnych i sposobie funkcjonowania dziecka w innych grupach społecznych. Badania jej ujawniły częstsze odrzucenie i mniej korzystne spostrzeganie dzieci z rodzin rozwiedzionych. Uczniowie ci z punktu widzenia interesów grupy oceniani są jako mniej atrakcyjni. W wyniku trudności przystosowawczych, odrzucenia bądź izolacji ze strony rówieśników, istnieje niebezpieczeństwo wtórnej frustracji podstawowych potrzeb psychicznych, co może prowadzić do nasilenia się trudności, a w konsekwencji do zaburzeń w rozwoju osobowości tych dzieci( Haneczok, 1987).

Autorki zajmujące się tym tematem twierdzą, iż większość młodocianych prostytutek wychowywała się w rodzinach, które nie mogły zapewnić elementarnych warunków dla prawidłowego rozwoju psychicznego dziecka (Jasińska, 1967; Celmer, 1972; za: Grochocińska, 1990). Z badań Jasińskiej wynika, że 60% dziewcząt uprawiających prostytucję wywodziło się z rodzin niepełnych, 70% badanych oceniło pożycie swoich rodziców jako złe. Inną konsekwencją wychowywania się dziewczyny bez ojca, jest pozbawienie jej modelu mężczyzny występującego w roli męża i ojca. Może to powodować wybieranie starszych partnerów, którzy będą pełnić funkcję ochraniającego i zapewniającego byt ojca lub niewłaściwe funkcjonowanie w systemie żona-mąż.
Grochocińska (1990) uważa, że brak ojca w rodzinie nie zawsze musi wiązać się z negatywnymi skutkami dla dziecka, gdyż ciepłe i serdeczne stosunki z matką mogą pomóc w zachowaniu równowagi psychicznej. Podobne stanowisko w tej sprawie ma Łopatkowa, która źródeł poczucia osamotnienia dziecka upatruje nie tyle w samym rozwodzie czy separacji, co w rozluźnieniu i zerwaniu więzi ojcowskiej lub macierzyńskiej (Łopatkowa, 1983; za: Grochocińska, 1990). Małżeńskie konflikty i nieporozumienia mogą bardziej niż nietrwałość struktury rodziny, determinować negatywne skutki. Zaburzenia emocjonalne i trudności w funkcjonowaniu ujawniają się w wyniku wciągania dziecka w walkę pomiędzy małżonkami, wzajemnego oskarżania się i nastawiania dziecka przeciwko drugiej stronie. W tej sytuacji dziecko wykorzystywane jest do zwalczania przeciwnika i wymaga się od niego opowiedzenia się, za którąś ze stron, a odrzucenia drugiego z rodziców. Łopatkowa (1983) powołując się na przeprowadzoną analizę spraw rozwodowych pod kątem ochrony praw dziecka do miłości, dostarcza dowodów na to, że niejednokrotnie walkę o przyznanie bezpośredniej opieki nad dzieckiem wygrywała nie ta osoba z rozwodzących się rodziców, z którą dziecko było silniej uczuciowo związane, lecz ta, która stosowała bardziej drastyczne środki (za: Grochocińska, 1990). Rezultatem tego jest brak poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, osamotnienie i dezorientacja u dziecka.
Horodecka zauważa, że o ile rozwód można niejednokrotnie traktować jako niezawinioną porażkę jednego czy obojga rodziców, to wszystko, co dzieje się w rodzinie po rozwodzie, a zwłaszcza los dzieci zależy wyłącznie od rodziców i to oni ponoszą odpowiedzialność za przeżycia dzieci (Horodecka,1966; za: Rosset, 1986). Wielu skutków rozbicia rodziny można uniknąć lub załagodzić je poprzez odpowiednią pomoc udzieloną członkom rodziny oraz uświadomienie rodzicom, iż rozwód nie kończy ich związku z dziećmi. Dlatego istotne jest, aby wypracowali taki styl życia, by mogli podjąć wspólną opiekę nad dziećmi.>
ali200

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

Poczytajcie to opracowanie psychologów z KOPD.

PAS - Syndrom Odosobnienia od Jednego z Rodziców.

1. Definicja PAS

PAS (Parental Alienation Syndrome) - Syndrom Alienacji Rodzica, Syndrom Odosobnienia od Jednego z Rodziców, Syndrom Gardnera

PAS to zaburzenie występujące u dziecka, które, w kontekście rozwodu rodziców, jest angażowane w potępianie i krytykowanie jednego z rodziców, przy czym tego typu oczernianie jest nieuzasadnione i/lub wyolbrzymione. Zaburzenie PAS narasta z połączenia wpływu rodzicielskiego oraz czynnego udziału dziecka w procesie oczerniania - czynników, które nasilają się wzajemnie.
W drastycznych przypadkach, pozytywny emocjonalnie do tej pory związek dziecka z wyalienowanym rodzicem ulega zniszczeniu.

2. Kontekst społeczny powstania koncepcji

Twórca koncepcji PAS - Dr Richard Gardner, doświadczony psychiatra dziecięcy i sądowy, prowadzący zakrojone na szeroką skalę badania nad rozwodami, w 1985 r. po raz pierwszy przedstawił syndrom PAS.

Ważne przemiany społeczne, które rozpoczęły się w połowie lat 70-tych w USA:

- traktowanie przez prawo kwestii rozwodów i opieki nad dzieckiem przesunięto z preferencji
na rzecz matek, które mają wyłączną opiekę, na rzecz wspólnej z ojcem opieki, ze względu na jak najlepiej pojęty interes dziecka;

- więcej prawnych możliwości opiekowania się dziećmi dla rozwodzących się ojców;

- zwiększenie ilości i intensywność dyskusji wokół rozwodów, gdyż rodzice ostro sprzeciwiali się licznym sądowym ustaleniom, które teraz stały się możliwe;

- rozwój badań w związku z rosnącym niepokojącym dotyczącym zjawiska programowania rodzicielskiego w celu wpłynięcia na wynik sporu. Clawar i Rivlin stwierdzili, że programowanie rodzicielskie było praktykowane do różnego stopnia przez 80% rozwodzących się rodziców, a u 20% rodziców takie zachowania miały miejsce co najmniej raz dziennie;

- daleko idące zmiany w społecznym traktowaniu problemu nadużyć wobec dziecka;

- Statystyki, zebrane w 1988 r. przez Narodowe Centrum ds. zaniedbań i nadużyć wobec dziecka, szacują, że podwoiła się zarówno ilość doniesień o podejrzeniu o nadużycia seksualne dziecka, jak i ilość fałszywych lub nie udowodnionych oskarżeń, przy czym tych ostatnich było 2 razy więcej;

- fałszywe oskarżenia nadużyć w rywalizujących, rozwodowo opiekuńczych sporach stały się ostateczną bronią;

- badania dotyczące oskarżania o nadużycie w sporach rozwodowo-opiekuńczych sugerują, że zarzuty seksualnych nadużyć w przypadkach rozwodu mogą być prawdziwe tylko w 50% przypadków;
- masowa kampania skierowana na szkolenie pracowników społecznych, policji, sędziów i profesjonalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym, pod hasłem "dzieci nie lubią kłamać o nadużyciach" (lata 80-te).

- uwrażliwianie dzieci na nadużycia, uczenie o "złym" i "dobrym" dotyku.

3. Objawy PAS w zachowaniach dziecka:

* Dziecko jest przyporządkowane do alienującego rodzica w procesie oczerniania rodzica oskarżonego, przy czynnym udziale dziecka;

* Przytaczane powody oskarżenia są często słabe, błahe lub absurdalne;

* Złość względem odrzucanego rodzica jest pozbawiona ambiwalencji właściwej relacjom międzyludzkim;

* Dziecko twierdzi, że samo podjęło decyzję o odrzuceniu oskarżonego rodzica; Gardner nazywa to fenomenem "niezależnego myśliciela"

* Dziecko odruchowo wspiera rodzica, z którym zostało pozostawione;

* Dziecko nie ma poczucia winy, lekceważąc uczucia odrzuconego rodzica;

* Występują zapożyczone scenariusze, tj. stwierdzenia dziecka odzwierciedlają tematykę i terminologię wykorzystywaną przez oskarżającego rodzica;

* Złość rozszerzana jest na dalszą rodzinę oraz osoby związane ze znienawidzonym rodzicem;

4. Stopnie nasilenia PAS

* Łagodny - występuje pewien element rodzicielskiego programowania, ale proces odwiedzin nie jest poważnie zaburzony, a dziecko radzi sobie z przezwyciężaniem zmian bez większych trudności. Dziecko cechuje umiarkowanie zdrowy związek z programującym rodzicem i zwykle uczestniczy ono w procesie oczerniania w celu podtrzymania pierwotnej więzi emocjonalnej z wybranym przez siebie rodzicem, zwykle matką.

* Umiarkowany - programowanie rodzicielskie odgrywa znaczącą rolę przy jednoczesnych istotnych problemach związanych z odwiedzinami. Dziecko często wykazuje trudności spowodowane zmianą domu, ale ostatecznie jest w stanie się zaaklimatyzować i życzliwie ustosunkować się do odwiedzanego rodzica. Więź pomiędzy rodzicem sprawującym opiekę a dzieckiem jest w dalszym stopniu względnie prawidłowa, z wyjątkiem ich wspólnego przekonania, że rodzic będący obiektem odrzucenia jest w pewien sposób nikczemny.

* Zaawansowany - dziecko jest fanatyczne w swojej nienawiści do rodzica będącego obiektem odrzucenia. Dziecko może odmawiać wizyt, osobiście czynić fałszywe zarzuty o nadużycie oraz grozić ucieczką, popełnieniem samobójstwa lub zabójstwa, jeśli będzie zmuszane do widywania ojca. Między matką i dzieckiem istnieje więź patologiczna, często oparta na wspólnych fantazjach paranoidalnych dotyczących ojca, czasami w stopniu osiągającym poziom obłędu udzielonego. W zaawansowanych przypadkach PAS Gardner obserwował, że jeśli dziecko zostanie z matką, to jego związek z ojcem ulega zniszczeniu, a u dziecka rozwija się długotrwała psychopatologia, a nawet paranoja.

5. Rozwód przy wysokim stopniu skonfliktowania stron

Intensywny i/lub przedłużający się konflikt i wrogość między rodzicami.

Przejawy:
* manifestujące się w sposób otwarty
* manifestujące się w sposób ukryty - w formie nieustannego zaskarżania partnera do sądu, słownej i fizycznej agresji, oraz stosowania taktyki sabotażu i oszustwa.

Przy wysokim stopniu skonfliktowania stron PAS może, ale niekoniecznie musi wystąpić.

* W przypadku rozwodu przy wysokim stopniu skonfliktowania stron bez wyraźnego PAS, mimo, iż rodzice walczą ze sobą, dzieci potrafią dobrze funkcjonować w obu domach, zachowując własne poglądy i uczucia dla obojga rodziców.

* W sytuacji rozwodu przy wysokim stopniu skonfliktowania stron z wyraźną obecnością PAS, dzieci są osobiście zaanqażowane w konflikt rodziców. W celu rozwiązania konfliktu wewnętrznego dziecko bierze stronę jednego rodzica i zwraca się przeciw drugiemu.

* Dzieci z wiekiem stają się bardziej zagrożone rozwojem PAS. (90% dzieci pozostających przez dłuższy czas pod prawną opieką jednego z rodziców wykazuje symptomy PAS)

* Jeżeli nie występuje angażowanie dziecka w konflikt, to dziecko ma szansę na prawidłowy rozwój mimo silnego konfliktu pomiędzy rodzicami.

6. PAS a fałszywe zarzuty o nadużyciach seksualnych w trakcie rozwodu.

PAS może pojawić się z lub bez oskarżenia o nadużycie.
Fałszywe oskarżenia mogą również dotyczyć:
* fizycznego znęcania się;
* zaniedbania;
* emocjonalnego znęcania się;
* podawać zmyśloną historię o znęcaniu się ze strony drugiego rodzica;

Fałszywe oskarżenia traktowane są przez Gardnera jako pochodna PAS. Pojawiają się one wówczas, gdy zawiodą inne próby odrzucenia rodzica.

Wciąqanie dziecka do produkcji fałszywych oskarżeń o niewłaściwe traktowanie jest samo w sobie formą niewłaściweqo traktowania (znęcania się).

PAS z fałszywymi oskarżeniami o niewłaściwe traktowanie może prowadzić do całkowitego zniszczenia więzi dziecka z wyalienowanym rodzicem i w istocie może wyrządzić dziecku większą szkodę, niż gdyby owo złe traktowanie faktycznie miało miejsce.

7. Metody stosowane przez alienującego rodzica w stosunku do dziecka

A. "pranie mózgu" (drastyczne formy nastawiania dziecka przeciwko partnerowi):
• szantaż emocjonalny i/ lub materialny;
• wymierzanie kar za okazywanie pozytywnych emocji wobec drugiego opiekuna;
• przedstawianie drugiego opiekuna w skrajnie niekorzystnym świetle;
• niedopuszczanie drugiego opiekuna do spotkań z dzieckiem (często w skrajnej formie);

B. subtelniejsze formy - komunikaty pośrednie:

• demonstrowanie niechęci i braku akceptacji wobec wszystkich relacji dziecka z drugim opiekunem, które nie są jednoznacznie odrzucające;
• okazywanie dystansu, smutku i zawodu w przypadku pozytywnych kontaktów;

"Pranie mózgu", "indoktrynacja" (brainwashing) została zdefiniowana jako interakcyjny proces, za pomocą którego nakłania się dziecko do zaakceptowania programu i rozbudowania go. Indoktrynacja pojawia się na przestrzeni czasu i wiąże się z powtarzaniem programu, czy słów kluczowych związanych z programem, tak długo, aż dziecko zacznie prezentować przekonania i zachowania zgodne z oczekiwaniami.
Wpływ programującego rodzica może być wywierany świadomie i celowo lub nieświadomie i mimowolnie; może być oczywisty lub subtelny, a gratyfikacja za poddanie się mu może mieć charakter materialny, społeczny lub psychologiczny.

Aprobata dla programu ze strony ważnych dla dziecka innych osób takich jak krewni, czy specjaliści zawodowi popierający alienującego rodzica, przyspiesza proces indoktrynacji.

8. Fazy procesu programowania/indoktrynacji (wg. Clawar'a i Rivlin'a)

• Pojawia się, bądź wywoływany jest konkretny temat wspólny dla programującego rodzica i dziecka. Może się to wiązać z mniej lub bardziej sformalizowaną ideologią w odniesieniu do rodziny, religii lub tożsamości etnicznej.
• Tworzy się poczucie poparcia i związku z programującym rodzicem.
• Wywoływane jest uczucie współczucia dla programującego rodzica.
• Dziecko zaczyna wykazywać oznaki podporządkowania się, takie jak strach przed odwiedzaniem drugiego rodzica, czy odmowa prowadzenia z nim rozmowy przez telefon.
• Programujący rodzic testuje podporządkowanie się dziecka, na przykład zadając pytania po odwiedzinach i nagradzając dziecko za 'poprawne' odpowiedzi. Programujący rodzic testuje lojalność dziecka zmuszając je do wyrażania poglądów i demonstrowania postaw, które wskazują na to, że dziecko wyraźnie preferuje jednego rodzica wobec drugiego.
• Pojawia się eskalacja / intensyfikacja / generalizacja. Na przykład poszerzanie programu o rozwinięte lub kolejne pomówienia; dziecko całkowicie i bez wahania odrzuca drugiego rodzica.
• Program jest podtrzymywany przy towarzyszącej mu zgodzie dziecka, co może być realizowane w całym zakresie technik - począwszy od sporadycznych przypomnień i sugestii aż po silny nacisk, w zależności od aktywności sądu i nastroju dziecka.

9. Zalecenia w przypadku stwierdzenia u dziecka przejawów PAS

• Warunkowe pozostawienie dziecka u głównego opiekuna, z rozszerzanymi kontaktami z drugoplanowym opiekunem, kontrolowanymi przez kuratora.
• Umieszczenie dziecka na pewien czas wyłącznie pod opieką drugoplanowego opiekuna (może się nawet zdarzyć, że od niego ucieknie, ale jeśli kontakty rozwiną się pomyślnie, a główny opiekun będzie po powrocie kontynuował "pranie mózgu", można wręcz sugerować trwałą zmianę opiekuna) Warunkiem jest zdolność drugoplanowego opiekuna do okazania cierpliwości i spokoju wobec okazywanej mu nienawiści, dążenie do pokojowego nawiązania kontaktu i umiejętność przekonania dziecka o własnych pozytywnych uczuciach oraz intencjach.
• W przypadku "prania mózgu" ze strony obydwojga rodziców – ograniczenie władzy rodzicielskiej, nadzór kuratora i terapia indywidualna dziecka ukierunkowana na odizolowanie go od konfliktu rodzinnego, usamodzielnienie i rozwój zainteresowania życiem społecznym.
• Zalecenie mediacji bądź terapii rodzinnej ukierunkowanej na problemy wychowawcze, a przynajmniej terapii indywidualnej dziecka.
• Zalecenie dozoru kuratora nad realizacją opieki.
• Działania prewencyjne - propagowanie wiedzy o objawach syndromu odosobnienia w środkach masowego przekazu.
•
10. Ważne uwagi na temat PAS (wg. kanadyjskiego psychologa Cartwright'a )

• PAS może być wywołany przez konflikty dotyczące innych spraw poza kwestią prawnej opieki nad dzieckiem, np. utrzymania dziecka i stosunkowo drobnych różnic;
• odrzucenie jest procesem stopniowym i konsekwentnym, bezpośrednio uzależnionym od czasu jego trwania;
• czas działa na korzyść rodzica powodującego odrzucenie, który może korzystać z całego zakresu technik gry na zwłokę;
• powolność procedury sądowej pogarsza problem;
• u dzieci poddanych nadmiernej presji związanej z odrzuceniem może dojść do rozwoju choroby psychicznej;
• faktyczne odrzucenie jednego z rodziców ma poważne, długofalowe konsekwencje dla dziecka i innych członków rodziny;

11. Psychologiczne skutki dla dziecka

• W zaawansowanych postaciach PAS "dziecko przeżywa wielką stratę, o skali porównywalnej ze śmiercią jednego z rodziców, obojga dziadków i wszystkich krewnych i przyjaciół utraconego rodzica. Ponadto dziecko nie jest w stanie zaakceptować tej straty, ani tym bardziej przeżyć żałoby po stracie".
• Dobre wspomnienia związane z odrzuconym rodzicem są systematycznie niszczone i dziecku brakuje codziennych interakcji, nauki, wsparcia i miłości, które w nie rozbitej rodzinie łączą na ogół dziecko z obojgiem rodziców, jak również z dziadkami oraz innymi krewnymi ze strony matki i ojca.
• Dziecko może napotykać na przeszkody nie do pokonania, jeśli w późniejszym życiu zapragnie odnowić relacje z utraconym rodzicem i jego rodziną. Rodzic może nie móc lub nie chcieć ponownego zaangażowania. Zarówno on, jak i dziadkowie, mogą już nie żyć.
• Niektóre z tych dzieci ostatecznie zwracają się przeciwko rodzicowi powodującemu odrzucenie, a jeśli rodzic będący obiektem odrzucenia jest dla nich również stracony, pozostaje im pustka, której nie mogą w żaden sposób zapełnić.

12. Rodzice będący sprawcami odrzucenia - charakterystyka

• Płeć

W kalifornijskim badaniu poświęconym dzieciom z rodzin rozwiedzionych (the California Children of Divorce Study) stwierdzono, że w populacji matki dwukrotnie częściej niż ojcowie tworzyły układy typu PAS ze swoimi dziećmi. W przypadku fałszywych, oskarżeń o przemoc, spotykanych w cięższych postaciach PAS, matki również wydają się stanowić większość. Matki stanowiły 67% oskarżających w ogólnokrajowym badaniu, które wykazało, że oskarżenia o przemoc w sprawach rozwodowych lub; dotyczących prawnej opieki nad dzieckiem okazały się nieuzasadnione w około 50% przypadków. Ojcowie byli stroną oskarżającą w 22% przypadków, natomiast inni dorośli jako strona trzecia, w tym krewni i profesjonaliści występowali z oskarżeniem w 11 % przypadków. Liczby te ulegają odwróceniu w przypadku fizycznego uprowadzenia dziecka, których sprawcami w 60-70% przypadków są ojcowie.

• Rodzice, którzy nigdy nie byli w związku małżeńskim

Rodzice mogą przejawiać zachowania typu PAS, nawet jeżeli nigdy nie byli w związku małżeńskim. Jednym z elementów przyczyniających się do rozwoju PAS w niektórych z tych par jest gniew i żal matki w stosunku do ojca z powodu jego odmowy poślubienia jej; efekt ten ulega zaostrzeniu, jeżeli ojciec angażuje się w związek z nową partnerką. Matka będąca w tej sytuacji może przejawiać szczególnie silne uczucia posiadania, odczuwając gniew z powodu niesprawiedliwych przepisów o wspólnej opiece, przyznających ojcu prawo do utrzymywania kontaktu z dzieckiem mimo niedopełnienia zobowiązań wobec matki.

• Nowi Partnerzy

Nowy partner któregokolwiek z rodziców może być głównym stymulatorem wysiłków zmierzających do uzyskania opieki nad dzieckiem. Podobna rzecz dzieje się w przypadku, gdy rozwodzący się rodzic dołącza do sekty, która czyni aktywne starania, aby odebrać dziecko rodzicowi nie będącemu jej członkiem; sekta pełni wówczas w pewnym sensie rolę nowego partnera.

• Podatność na Zranienie

Obrony przed doświadczeniem zranienia u jednego lub obojga rodziców leży u podstawy wielu rozwodów o wysokim poziomie konfliktowości. Może to stanowić czynnik motywujący dla powstania PAS w niektórych przypadkach - rodzice mogą usiłować bronić się przed doświadczeniem zranienia związanym z rozwodem, walcząc o dziecko i wykorzystując metodę oczerniania partnera w celu zniechęcenia dziecka do drugiego rodzica.

• Potrzeba Ukrycia Deficytów Rodzicielskich

Działania zmierzające do odrzucenia przez dziecko drugiego rodzica mają czasami na celu odwrócenie uwagi od osobistych problemów rodzica podejmującego takie działania, takich jak na przykład alkohol, narkotyki, zaniedbywanie dziecka, fizyczne i seksualne znęcanie się, działalność przestępcza lub społecznie nieakceptowany styl życia. Czasami rodzice podejmują działania typowe dla PAS z obawy, że mogą być uznani za mniej wartościowych w porównaniu z bardziej kochającym i kompetentnym rodzicem będącym obiektem ataków.

• Podatność na Uraz Związany z Separacją i Stratą

Czynnikiem sprzyjającym w przypadku niektórych wysoce konfliktowych rozwodów jest istnienie u jednego lub obojga rodziców specyficznej podatności na uraz związany ze stratą oraz konfliktów wokół więzi i separacji. Sytuacja typowa dla PAS może powstać w przypadku, gdy zaburzony rodzic, który został odrzucony w wyniku rozwodu, usiłuje radzić sobie ze stratą i samotnością, oczekując od dziecka spełnienia swoich potrzeb emocjonalnych, co prowadzi do "emocjonalnego przeciążenia" u dziecka. U niektórych rodziców rozwód reaktywuje problemy separacyjne związane z wcześniejszymi stratami, np. poprzednim rozwodem, uprowadzeniem lub śmiercią dziecka bądź stratą innych członków rodziny. Rodzic znajdujący się w tej sytuacji może zachowywać się w sposób typowy dla PAS w obronie przed kolejną "stratą", którą jest konieczność dzielenia się dzieckiem z drugim rodzicem.

• Zemsta

Zemsta jest jednym z najczęściej spotykanych i najsilniejszych motywów zachowań zmierzających do odsunięcia drugiego rodzica. Struktura osobowości niektórych rodziców powoduje, że zemsta wydaje im się jedyną możliwą reakcją w odpowiedzi na poczucie zranienia wywołane rozwodem. Pragnienie zemsty może być podsycane w przypadku odkrycia zdrady, bądź gdy izolujący rodzic został opuszczony dla kogoś innego lub został natychmiast zastąpiony przez inny obiekt miłości pojawiający się w życiu drugiego rodzica.

• Potrzeba Kontroli i Dominacji

Niektórzy z rodziców zmierzających do odsunięcia dziecka od drugiego rodzica powodowani są przemożną potrzebą władzy, wywierania wpływu, dominacji i kontroli. PAS może dostarczać podwójnej gratyfikacji w postaci utrzymywania władzy, wpływu i kontroli nad dzieckiem, a zastępczo także nad byłym małżonkiem poprzez manewry zmierzające do uzyskania kontroli, będące przeszkodą dla odwiedzin i utrzymania relacji z dzieckiem przez byłego małżonka. Potrzeby dominacji i kontroli są czasami wygrywane w działaniu poprzez uprowadzenie dziecka i posługiwanie się nim w celu drażnienia i dręczenia przerażonego rodzica będącego celem tych ataków.


Opracowanie - pracownicy Komitetu Ochrony Praw Dziecka:
Justyna Kaczmarek - pedagog
Hanna Kotara - psycholog
Tamara Pocent - pedagog
Na podstawie:
Amerykański Magazyn Psychologii Sądowej. TOM 15, NR 3, 1997/23
Amerykański Magazyn Psychologii Sądowej. TOM 15, NR 3, 1997/39
Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie, Alicja Czerederecka, "Nowiny Psychologiczne"

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

wszystko w kontekscie wojny. co zatem jest w glowie ojca,który nie chce kontaktu z dzieckiem?

Temat: Gdy dziecko mieszka bez ojca

[author]Anna Kinga

Link do wypowiedzi