Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Może to kwestia późnej pory i nie do końca wszystko zrozumiałem, ale czy ten wyrok NSA nie jest dziwny?

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/6E6CA63D12

Stan faktyczny w skrócie wygląda tak: jest sobie deweloper, który przeprowadza inwestycję budowlaną. W przyszłości będzie sprzedawał mieszkania z VAT-em. Dopóki jednak inwestycja nie zakończy się, jako że dysponuje wolnymi środkami, świadczy usługi pożyczki, a więc wykonuje działalność zwolnioną z podatku. Część jego zakupów jest związana i z czynnościami opodatkowanymi (w przyszłości) i zwolnionymi (bieżącymi pożyczkami), więc powstaje pytanie o to, czy ustalając proporcję odliczenia w oparciu o strukturę sprzedaży w roku poprzednim należy do tej struktury uwzględniać świadczenie usług pożyczki, czy nie. Podatnik twierdzi, że nie, bo są to czynności sporardyczne. Organ nie zgadza się z podatnikiem i każe w proporcji uwzględniać usługi pożyczki. WSA przyznaje rację organowi, więc podatnik kieruje sprawę do NSA. A oto co wymyślił NSA:

Zarówno organ jak i Sąd I instancji wyszły z założenia, że istota sporu dotyczyła tego czy usługi finansowe miały w całokształcie działalności spółki charakter sporadyczny, a w konsekwencji czy winny być uwzględnione w obliczaniu proporcji na potrzeby częściowego odliczenia podatku naliczonego. Nie zastanowiły się jednak na tym, czy spółka we wniosku zasadnie przyjęła, iż istnieje podstawa faktyczna i prawna by proporcjonalne prawo do odliczenia miało w jej przypadku, na obecnym etapie działalności, jakiekolwiek zastosowanie. (...)

Wobec powyższego literaturze przedmiotu zauważa się, że częste są przypadki, kiedy podatek naliczony został odliczony w jednym roku, czynności opodatkowane zaś, przy których wykorzystywano towary lub usługi, zostały wykonane dopiero w latach następnych. Przepisy ustawy ani też Dyrektywy 2006/112/WE nie wprowadzają jednak żadnego mechanizmu umożliwiającego uwzględnienie przy ustalaniu proporcji przypadków w których czynność jest wykonywana, ale nie ulega zakończeniu( ewentualnie nie powstał w odniesieniu do niej obowiązek podatkowy, np. w związku z brakiem otrzymania płatności)( por. Tomasz Michalik, VAT, Komentarz, Wydanie VIII, Warszawa 2012r., s.728).
Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie w orzeczeniu TSUE w sprawie C -563 (Antonio Jorze Lda), w którym na gruncie art. 19 VI Dyrektywy przyjęto, że dla ustalenia proporcji odliczenia podatku naliczonego można przyjąć jedynie przypadki, w których powstał obowiązek podatkowy.
Zatem art. 90 ust.3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) należy interpretować w ten sposób, że jeżeli czynności zostały rozpoczęte w jednym roku a zakończone zostały w latach następnych ( obowiązek podatkowy powstał w latach następnych), to czynności w pierwszym roku jedynie rozpoczęte, przyjmuje się do obliczenia współczynnika dopiero za rok, w którym w stosunku do tych czynności powstał obowiązek podatkowy.
W ponownie przeprowadzonym postępowaniu Sąd pierwszej instancji powinien uwzględnić wyżej przedstawioną wykładnię przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług(Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). (...)


Przecież orzeczenie ETS i komentarz T. Michalika tylko pozornie dotyczą podobnego problemu. W tamtej sprawie chodziło tylko i wyłącznie o to, do struktury za który rok należy zaliczyć sprzedaż opodatkowaną, jeżeli sprzedaż ta zostanie sfinalizowana (obowiązek podatkowy powstanie) dopiero w przyszłości. W mojej ocenie to jest oczywiste, że podatnik w sprawie przed NSA nie może - zakładając, że ma prawo zastosować art. 90 ust. 3 - przy obliczaniu proporcji (np. za 2012 r., na potrzeby zakupów dokonanych w 2013 r.) uwzględniać opodatkowanej sprzedaży mieszkań, która jeszcze nie nastąpiła (a nastąpi np. w 2015 r.). Ale przecież niezależnie od tego, podatnik może mieć w 2012 r., równolegle, zupełnie inną sprzedaż (inną niż sprzedaż mieszkań), dającą prawo do odliczenia (być może np. refakturuje jakieś usługi), a zatem ustalenie proporcji w oparciu o art. 90 ust. 3 jak najbardziej może być możliwe. Zresztą, nawet gdyby podatnik nie miał żadnych czynności opodatkowanych w 2012 r., tylko same zwolnione, to może uznać, że po prostu proporcja za ten rok jest zerowa, a zatem niereprezentatywna dla spodziewanego wykorzystania zakupionych towarów i usług. W tym ostatnim przypadku zaktualizowałoby się po jego stronie uprawnienie wynikające z art. 90 ust. 9 (do ustalenia proporcji w porozumieniu z NUS). Orzeczenie NSA, w narzucającej się interpretacji, natomiast zamyka takiemu podatnikowi drogę do jakiegokolwiek odliczenia VAT od zakupów związanych ze sprzedażą mieszaną, tylko dlatego, że składające się na tę sprzedaż mieszaną czynności opodatkowane zostaną wykonane w przyszłości. A skoro, jak wyraźnie sugeruje NSA, art. 90 ust. 3 nie może znaleźć zastosowania, to i ciężko będzie zastosować art. 90 ust. 9. Podatnika ratuje jedynie to, że to sprawa interpretacyjna, ale można się spodziewać, co w przyszłości zrobią sąd i organy, jeżeli podatnik do wydanej interpretacji nie zastosuje się.Dawid Milczarek edytował(a) ten post dnia 24.04.13 o godzinie 09:20
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Dziwne.
Wg tej samej zasady podatnik nie mógłby wystąpić o zwrot podatku naliczonego tylko z tego względu, że nie wykonał czynności opodatkowanych a przecież art. 87 ( przy spełnieniu warunków) o taki zwrot ma prawo wystąpić. Tak samo tutaj mógłby wystąpić do NUS o ustalenie proporcji indywidualnej, zakładając, że pożyczki w stosunku do majątku zaangażowanego w firmę nie mają charakteru incydentu, sporadyczności.
Sławomir Janiak

Sławomir Janiak specjalista ds
podatków KR Group

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

no ale problemy biorą się z samego "startu" - nie raz już dyskutowano o tym. Czy aby skoro pożyczka jest transakcją sporadyczną i ma nie wchodzić do proporcji to powinna aby na pewno podlegać rygorom VAT a nie PCC. Pamiętam wyrok NSA chyba z maja 2012 gdzie wyraźnie zwracano na te kwestie uwagę wiążąc temat z art. 15 VAT.
Jak już jednak mamy to co mamy to faktycznie - jakimś rozwiązaniem jest to co pisze Tadeusz.
Zawsze mnie tez zadziwia pojęcie :"sporadyczności" i "incydentalności". Udzielenie jednej pożyczki może być bowiem i uznane w określonej sytuacji (a szczególnie w roku jej udzielenia i np splaty odsetek w tym samym roku) za incydent ale można też bronić tezy, że nie, że z zamiarem częstotliwości itd. Bo przecież w przyszłości 'udzielę" kolejnych pożyczek celem czerpania zysku z tytułu posiadanych wolnych środków.
Na marginesie podatnicy ciągle patrzą na kwestie: gdy nie mam zwolnienia z pcc to idę w VAT, jak mam zwolnienie z pcc to nie pakuję tego do VAT a nie do końca droga właściwa i cel niekoniecznie może zostać osiągnięty.

Przy okazji nagminne jest udzielanie pożyczek spółce przez udziałowca gdy opłaca on faktury spółki bo ta nie ma kapitału. Znam wiele przypadków gdy w danym roku taki udziałowiec (osoba fizyczna) udziela 3-4 odrębnych pożyczek (tyle podpisuje umów ze spółką). oczywiście pożyczki sa oprocentowane a odsetki jakoś uzyskiwane przez udziałowca (niekoniecznie bezpośrednio jako odsetki). I teraz pytanie - czy nie działa on niby jak podatnik VAT?
Granice nieostre i dość moim zdaniem słabo chronione.

Oby fiskus jak najdłużej podtrzymywał swe stanowisko, że podmiot - podmiotowi udzielając pożyczki zasadniczo podlega rygorom VAT bo inaczej... ups; któż to na tym może stracić
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Proporcja art.90.3 daje dobre rezultaty jedynie w sytuacji, gdy podatek naliczony z zakupów opodatkowanych i związana z tymi zakupami sprzedaż zamyka się w obrębie jednego roku podatkowego.
W sytuacjach innych (i brzegowych) proporcja art.90.3 daje rezultaty przypadkowe (z fatalnymi włącznie).

Rozpatrzmy kolejne przykłady podatnika dokonującego wieloletniej inwestycji (sprzedaż opodatkowana związana z inwestycją pojawi się dopiero za kilka lat). Zwróćmy uwagę na sposób rozliczenia podatku naliczonego z kosztów ogólnych (czynsz, media, wyposażenie biura, itp.).

1/ Podatnik nie wykonuje "po drodze" innych czynności opodatkowanych. Podatek naliczony z kosztów ogólnych podlega odliczeniu, ponieważ związany jest z przyszłą sprzedażą opodatkowaną.

2/ Podatnik wykonuje "po drodze" drobne czynności opodatkowane (np. podnajmuje część powierzchni biurowej). Podatek naliczony z kosztów ogólnych podlega odliczeniu, ponieważ związany jest z bieżącą i przyszłą sprzedażą opodatkowaną.

3/ Podatnik wykonuje "po drodze" drobne czynności opodatkowane i zwolnione. Zastosowanie proporcji art.90.3 powoduje, że związek podatku naliczonego z przyszłą sprzedażą przestaje mieć znaczenie. Choć koszty ogólne związane są w lwiej części z przyszłą sprzedażą - liczy się jedynie bieżąca sprzedaż opodatkowana i zwolniona (uzyskujemy wynik przypadkowy).

4/ Podatnik wykonuje "po drodze" jedynie drobne czynności zwolnione. Tu być może mamy sytuację z wyroku. Sytuacja robi się rzeczywiście kuriozalna. Bez tej drobnej sprzedaży zwolnionej, podatnik ma prawo do odliczenia całości podatku naliczonego (patrz pkt 1). Jest oczywiste, że bieżąca sprzedaż zwolniona powinna jakoś wpłynąć na prawo do odliczenia. Ale jak? Wskaźnika proporcji nie da się policzyć (brak bieżącej sprzedaży opodatkowanej). Czyżby pojawienie się bieżącej sprzedaży zwolnionej (przy braku bieżącej sprzedaży opodatkowanej) mogło skutkować tym, że koszty ogólne przestają służyć przyszłej sprzedaży opodatkowanej?! :-)

Nie sposób w tym miejscu nie zauważyć, że leży odłogiem art.90.11 ustawy vat.
Warto też odświeżyć naszą dyskusję (jak ten czas szybko leci!):

http://www.goldenline.pl/forum/2685210/proporcja-do-od...
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Dokładnie jest tak jak napisałeś Marku. Jedyne pocieszenie w tym, że nie wszystkie zakupy "łapią się" na ten absurd, tylko te "mieszane" (wydatki ogólnozakładowe). Jeżeli natomiast jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie danego zakupu do określonego rodzaju sprzedaży, wówczas - odpowiednio - od tego zakupu odliczamy wszystko albo nic.
Tomasz Krywan

Tomasz Krywan Doradca podatkowy

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Dla mnie ten wyrok (oprócz tego, że jest bzdurny) stanowi przykład konsekwencji niewłaściwej implementacji art. 174 ust. 2 lit. b Dyrektywy. Nie rozumiem dlaczego NSA nie poszedł w stronę, że sporadycznie to tak naprawdę nie znaczy sporadycznie, ale pomocniczo (np. I FSK 903/08 czy I FSK 912/10). Według mnie udzielanie pożyczek, o których mowa, sporadyczne może nie jest, ale charakter transakcji pomocniczych (czynności pobocznych dla wykonywanej, lecz nie generującej jeszcze obrotu) działalności opodatkowanej).
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Tomasz K.:
Dla mnie ten wyrok (oprócz tego, że jest bzdurny) stanowi przykład konsekwencji niewłaściwej implementacji art. 174 ust. 2 lit. b Dyrektywy. Nie rozumiem dlaczego NSA nie poszedł w stronę, że sporadycznie to tak naprawdę nie znaczy sporadycznie, ale pomocniczo (np. I FSK 903/08 czy I FSK 912/10). Według mnie udzielanie pożyczek, o których mowa, sporadyczne może nie jest, ale charakter transakcji pomocniczych (czynności pobocznych dla wykonywanej, lecz nie generującej jeszcze obrotu) działalności opodatkowanej).

Mamy:
1/ działalność podstawową podatnika, polegającą na opodatkowanej sprzedaży mieszkań,
2/ działalność polegającą na udzielaniu pożyczek wolnych środków finansowych.
Jak powiązać pierwszą działalność z drugą, aby mówić o działalności podstawowej i działalności pomocniczej do podstawowej?
Bo - tak na pierwszy rzut oka - oczywistego związku nie widać...
Tomasz Krywan

Tomasz Krywan Doradca podatkowy

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Marek G.:
Mamy:
1/ działalność podstawową podatnika, polegającą na opodatkowanej sprzedaży mieszkań,
2/ działalność polegającą na udzielaniu pożyczek wolnych środków finansowych.
Jak powiązać pierwszą działalność z drugą, aby mówić o działalności podstawowej i działalności pomocniczej do podstawowej?
Bo - tak na pierwszy rzut oka - oczywistego związku nie widać...

No ale te wolne środki finansowe czekają na wykorzystanie w opodatkowanej działalności polegającej na sprzedaży mieszkań, prawda? Pożyczanie pieniędzy nie jest celem samym w sobie, lecz jest wykonywane przy okazji prowadzenia działalności opodatkowanej (w związku z tym, że środki przeznaczone na cele tej działalności są tymczasowo niewykorzystywane) i pozwoli posiadane środki lepiej wykorzystać dla celów tej działalności opodatkowanej. Ta działalność już jest prowadzona (trwają szeroko pojęte czynności przygotowawcze), lecz jedynie nie generuje ona obrotu. Gdyby generowała, pewnie mało kto kwestionowałby sporadyczność/pomocniczość pożyczek. Ale w istocie fakt, że obrotu nie ma nie zmienia faktu, że podstawową działalnością podatnika (podkreślam - już wykonywaną, a jedynie na chwilę obecną nie generującą obrotu) jest działalność polegająca na budowie i sprzedaży mieszkań.

Ok, zgadzam się, że wniosek powyższy nie jest może oczywisty. Ale przyjęcie stanowiska odmiennego prowadzi do niedopuszczalnego (jako sprzecznego z zasadą neutralności) zaniżenia prawa do odliczenia. Nie bez znaczenia są też względy racjonalne (brzmienie art. 90 ust. 6 ustawy - zwłaszcza w kontekście treści przepisów unijnych - trudno uznać za jednoznaczne, a więc w tej sytuacji możliwość stosowania wykładni pozajęzykowej jest jak najbardziej dopuszczalna.
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

W mojej ocenie w art. 174 ust. 2 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE nie jest mowa ani o usługach finansowych sporadycznych, ani o usługach finansowych pomocniczych (niefortunne sformułowanie / tłumaczenie), ale o usługach finansowych okazjonalnych (w sensie - ubocznych, drugorzędnych). Nie ma znaczenia zatem:
- czy usługi te są wykonywane często czy sporadycznie,
- czy usługi te pomagają w czymś, służą czemuś, uzupełniają coś, czy też mają charakter w pełni samodzielny.

Liczy się tylko to, czy mają charakter incydentalny w stosunku do zasadniczego profilu działalności gospodarczej podatnika, czy też są elementem tego profilu, tzn. typową (choć niekoniecznie główną) dla danego podatnika działalnością. Potwierdzają to chyba francuska i angielska wersja językowa przepisu (oraz przepis krajowy - art. 90 ust. 5 - który pozwala zawsze wyłączyć z proporcji sprzedaż środków trwałych, niezależnie od tego, jak często ta sprzedaż się odbywa oraz czy jest pomocnicza w stosunku do czegokolwiek).Dawid Milczarek edytował(a) ten post dnia 25.04.13 o godzinie 17:32
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Dawid M.:
Liczy się tylko to, czy mają charakter incydentalny w stosunku do zasadniczego profilu działalności gospodarczej podatnika, czy też są elementem tego profilu, tzn. typową (choć niekoniecznie główną) dla danego podatnika działalnością.
Załóżmy, że tak właśnie należy interpretować art. 174 ust. 2 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE i że w niektórych przypadkach przepis ten znajdzie zastosowanie.

Jednak problem związany z proporcją art.90.3 w dalszym ciągu pozostaje nierozwiązany.
W niektórych przypadkach proporcja obliczona jako stosunek bieżących obrotów może być rażąco niereprezentatywna, tym samym jej zastosowanie narusza zasadę neutralności daniny.
Wróćmy - przykładowo - do sytuacji z wyroku i załóżmy, że drobne czynności zwolnione, które wykonuje podatnik, nie łapią się na "incydentalność".
Sytuację może rozwiązać jedynie odpowiedni (inaczej skonstruowany, niż w art.90.3) wskaźnik proporcji. Mamy w krajowej ustawie delegację dla MF w art.90.11. Na ile jednak MF może sobie w temacie pozwolić? Tak właśnie wertuję pod tym kątem Dyrektywę i wychodzi mi, że... na niewiele...
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Marek G.:
Jednak problem związany z proporcją art.90.3 w dalszym ciągu pozostaje nierozwiązany.

Jasne, ale o ile założymy, że przejmujemy się wyrokiem NSA. Bo jeżeli nie, to liczymy proporcję, która okazuje się zerowa, a więc niereprezentatywna (Twój przykład nr 4). Ustalamy więc nową proporcję w porozumieniu z NUS. Jeżeli natomiast mamy gdybać na temat nasuwających się konsekwencji wyroku NSA, to... nie chce mi się ;)
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Dawid M.:
Marek G.:
Jednak problem związany z proporcją art.90.3 w dalszym ciągu pozostaje nierozwiązany.

Jasne, ale o ile założymy, że przejmujemy się wyrokiem NSA. Bo jeżeli nie, to liczymy proporcję, która okazuje się zerowa, a więc niereprezentatywna (Twój przykład nr 4). Ustalamy więc nową proporcję w porozumieniu z NUS.

Ale co nam da proporcja ustalona w porozumieniu z NUS, jeśli do końca roku bieżąca sprzedaż opodatkowana się nie pojawi, proporcja dla zakończonego roku wyniesie zero i... trzeba będzie korygować?
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Można przecież uzgodnić z NUS, że ZW stanowi 0,99% i wystąpić o zwrot w oparciu o art.87 dając w zabezpieczeniu hipotekę.

Drugą kwestią jest to, że zaangażowanie wolnych środków będzie majątkowo i funkcjonalnie nieistotne i tym samym występuje sporadyczność.

Po 1 stycznia będą jednak istotne zmiany w tym zakresie ( brak ubezpieczeniowych) .
Charakter pomocniczy nie jest precyzyjnie sformułowany.
Można go czytać jak dotychczas sporadyczny=pomocniczy,
lecz równie dobrze można to czytać jako pomocnicze do czegoś a zatem do transakcji w zakresie nieruchomości itp. !?
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

Wyrok WSA Wr po wyroku NSA:

90.1_90.3_90.6_proporcja odliczania nie stosuje się jeśli sprzedaż opodatkowana w przyszłych latach_WSA Wr(po NSA)_a co z naliczonym_DF_29.04.2013
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: I FSK 220/12 - wyrok NSA zakazujący obliczania proporcji...

wyrok WSA Gliwice:
Wyrok

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 lipca 2012 r. III SA/Gl 512/12

Jeśli podatnik udziela podmiotom powiązanym pożyczek wyjątkowo i angażuje w tę czynność niewielką część swojego majątku, to taka działalność pozostaje bez wpływu na kalkulację proporcji VAT, a przychodu z odsetek nie wlicza się do obrotu.

Rzeczposp. PiP 2012/176/3
1212202
Dz.U.2011.177.1054: art. 90 ust. 3; art. 90 ust. 6

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia NSA Krzysztof Wujek.
Sędziowie WSA: Mirosław Kupiec, Marzanna Sałuda (spr.).

Następna dyskusja:

Ciekawy wyrok NSA w sprawie...




Wyślij zaproszenie do