Temat: Dzień wolny na badanie lekarskie
Kodeks Pracy
Art. 229. § 1. (28) Wstępnym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem § 11, podlegają:
1) osoby przyjmowane do pracy;
2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
§ 1(1). (29) Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:
1) przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2) przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
§ 12. (30) Przepis § 11 pkt 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.
§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
§ 3. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
W danym przypadku kwestię tą rozstrzyga paragraf 3, którego interpretacja budzi istotne wątpliwości.
W doktrynie nie ma jednak zgodności co do tego, czy w razie gdy badania profilaktyczne – wbrew kodeksowemu zaleceniu – odbywają się poza godzinami pracy, pracownik ma z tego tytułu jakiekolwiek roszczenie do pracodawcy (np. o udzielenie w zamian czasu wolnego od pracy lub o wynagrodzenie). Przykładowo K. Walczak prezentuje pogląd, zgodnie z którym jeżeli pracodawca nie ma możliwości zorganizowania badań w godzinach pracy, powinien udzielić pracownikowi czasu wolnego w wymiarze, w jakim przebywał na tych badaniach (por. K. Walczak, [w:] Muszalski, Komentarz, 2013, s. 669). Odmiennie P. Ciborski twierdzi, że jeśli pracownik będzie zobowiązany udać się na nie (na polecenie pracodawcy) poza godzinami pracy, nie należy traktować tego jako czasu pracy lub innego czasu, za który należy wypłacić mu świadczenia pieniężne (por. P. Ciborski, [w:] Patulski, Orłowski, Komentarz dla praktyków, 2012, s. 851). Z kolei T. Wyka w ogóle wyłącza możliwość wykonywania badań w czasie wolnym. Zdaniem tej Autorki oznaczałoby to bowiem naruszenie art. 207 § 21 KP, który stanowi, że koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie BHP (a do takich należy niewątpliwie przeprowadzenie badań profilaktycznych) w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników (por. T. Wyka, [w:] K.W. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2012, s. 1113).