Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

W ubiegły piątek przegrałem interesująca moim zdaniem sprawę. Postanowiłem trochę powalczyć z poglądem, iż w przypadku zaistnienia przesłanek sukcesji podatkowej w trakcie okresu rozliczeniowego należy złożyć dwie odrębne deklaracje podatkowe.

Sprawa była o tyle interesująca, że dotyczyła art. 93a 2 pkt 2 O.p., a więc wkładu przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki osobowej, gdzie odpowiednie zastosowanie mają przepisy dotyczące sukcesji przy przekształceniu, z tym że sukcesja jest ograniczona do praw i obowiązków związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Wkład nastąpił dokładnie w połowie października 2012 r., powstało zatem pytanie, kto ma złożyć deklarację VAT za ten okres, lub raczej:
a) Czy osoba fizyczna ma złożyć deklarację za okres od 1-15.10 i spółka za okres od 16-31.10?
b) Czy też spółka składa jedną deklarację, w której wykazuje wszystkie czynności związane prowadzaniem przedsiębiorstwa za cały październik.

WSA podzielił stanowisko organów, że prawidłowe jest a), wskazując, że skoro deklarację składa podatnik (co przecież jasno wynika z ustawy o VAT), to art. 93a § 2 pkt 2 w zw. z § 1 O. p. nie może go od tego uwolnić.

Moim skromnym zdaniem pogląd te jest jednak nieprawidłowy.

Skoro O.p. przewidują wstąpienie w prawa i obowiązki przedsiębiorcy, to spółka osobowa „wchodzi w buty” przedsiębiorcy, przejmując konglomerat praw i obowiązków, na które składa się też zadeklarowanie określonych kwot. Nie wiem czemu tak przywiązywać się do deklaracji, skoro jest ona jedynie graficznym odzwierciedleniem określonych zdarzeń gospodarczych i zwianych z nimi paw i obowiązków podatkowych.

Nie ma sensu tutaj przytaczać bardziej szczegółowo argumentacji przeciwnej do stanowiska WSA.

Jak w takim razie dokonać rozliczenia (zapłaty, zwrotu VAT) w sytuacji, w której:

a) osoba fizyczna za wrzesień miała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, która została przeniesiona na październik (inna sprawa, że aby nie drażnić urzędu, to postępowanie było tutaj trochę niekonsekwentne, bowiem deklarację za wrzesień złożyła osoba fizyczna, choć nastąpiło to już po dokonaniu wkładu),

b) oprócz przedsiębiorstwa posiadała lokal użytkowy, który wynajmowała i który nie był związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa,

c) z działalności związanej z przedsiębiorstwem wynikałaby nadwyżka podatku naliczonego nad należnym (tak swoją drogą, to w czyjej deklaracji za październik ująć tę nadwyżkę? osoby fizycznej czy spółki, skoro deklaracja za wrzesień była składana już po wniesieniu wkładu?)

d) z działalności polegającej na najmie wynikał tylko podatek należny.

Może NSA odpowie na to pytanie.

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Tomasz S.:
d) z działalności polegającej na najmie wynikał tylko podatek należny.

Podatek należny z najmu (niemającego związku z przedsiębiorstwem) powinien być - wg Twojej koncepcji - wykazany w deklaracji podatkowej spółki?

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

aż trudno uwierzyć, że sąd wydał taki wyrok. Jestem bardzo ciekawa kasacji

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Marek G.:

Tomasz S.:
d) z działalności polegającej na najmie wynikał tylko podatek należny.

Podatek należny z najmu (niemającego związku z przedsiębiorstwem) powinien być - wg Twojej koncepcji - wykazany w deklaracji podatkowej spółki?

Oczywiście że nie.
Ale moim zdaniem w deklaracji o.f. powinien być wykazany tylko podatek z najmu.

A zdaniem DIS oraz WSA również ten podatek.

No więc jak o.f. nie zapłaci, to co ma zrobić spółka i co komornik skarbowy?

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Stella B.:
aż trudno uwierzyć, że sąd wydał taki wyrok. Jestem bardzo ciekawa

A mnie nie tak trudno.
Już były wyroki dotyczące łączenia spółek (nieliczne ale jednak), że składane powinny być dwie deklaracje.

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Tomasz S.:
Nie ma sensu tutaj przytaczać bardziej szczegółowo argumentacji przeciwnej do stanowiska WSA.

[...]

Może NSA odpowie na to pytanie.

W skardze do WSA nie podnosiłeś swoich wątpliwości?

Już były wyroki dotyczące łączenia spółek (nieliczne ale jednak), że składane powinny być dwie > deklaracje.

Podasz sygn?Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.11.13 o godzinie 20:37

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Tomasz S.:
Moim skromnym zdaniem pogląd te jest jednak nieprawidłowy.

Skoro O.p. przewidują wstąpienie w prawa i obowiązki przedsiębiorcy, to spółka osobowa „wchodzi w buty” przedsiębiorcy, przejmując konglomerat praw i obowiązków, na które składa się też zadeklarowanie określonych kwot. Nie wiem czemu tak przywiązywać się do deklaracji, skoro jest ona jedynie graficznym odzwierciedleniem określonych zdarzeń gospodarczych i zwianych z nimi paw i obowiązków podatkowych.

W art. 93a § 1 stwierdzono, że osoba prawna [...] wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki. W § 2 ustawodawca wskazał, że § 1 stosuje się odpowiednio do interesującego nas przypadku.

Przypadek ten został z jakichś względów wydzielony z § 1, do którego przepisy stosuje się jedynie odpowiednio. To słówko jest kluczowe.

Nie można moim zdaniem powiedzieć, że spółka niemająca osobowości prawnej "wchodzi w buty" przedsiębiorcy, bo:
a/ z chwilą wniesienia przedsiębiorstwa przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie zostaje unicestwiony,
b/ nadal posiada podmiotowość podatkową,
c/ może prowadzić inne przedsiębiorstwa, może też wyrazić wolę stworzenia nowego przedsiębiorstwa w ramach własnej DG.

Podatek naliczony u osoby fizycznej może mieć różne źródła: inne przedsiębiorstwa, zaniechane przedsięwzięcia. Z tego względu zaryzykowałbym stwierdzenie, że § 2 nie odnosi się do przejęcia przez spółkę niemającej osobowości praw do podatku naliczonego lub obowiązków związanych z podatkiem należnym. Natomiast § 2 mógłby mieć np. zastosowanie do przywilejów związanych z wydanymi interpretacjami podatkowymi.

b) Czy też spółka składa jedną deklarację, w której wykazuje wszystkie czynności związane
prowadzaniem przedsiębiorstwa za cały październik.

Prowadzenie przedsiębiorstwa to kwestia wtórna. Podmiotowość podatkową posiada przedsiębiorca oraz spółka, która przejęła to przedsiębiorstwo.

Ale moim zdaniem w deklaracji o.f. powinien być wykazany tylko podatek z najmu.
[...]
No więc jak o.f. nie zapłaci, to co ma zrobić spółka i co komornik skarbowy?

Ale skąd w ogóle wniosek, że spółka ma odpowiadać za podatek należny, który nie jest związany z przejętym przedsiębiorstwem?

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Кarol К.:

Tomasz S.:
Moim skromnym zdaniem pogląd te jest jednak nieprawidłowy.

Skoro O.p. przewidują wstąpienie w prawa i obowiązki przedsiębiorcy, to spółka osobowa „wchodzi w buty” przedsiębiorcy, przejmując konglomerat praw i obowiązków, na które składa się też zadeklarowanie określonych kwot. Nie wiem czemu tak przywiązywać się do deklaracji, skoro jest ona jedynie graficznym odzwierciedleniem określonych zdarzeń gospodarczych i zwianych z nimi paw i obowiązków podatkowych.

W art. 93a § 1 stwierdzono, że osoba prawna [...] wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki. W § 2 ustawodawca wskazał, że § 1 stosuje się odpowiednio do interesującego nas przypadku.

Przypadek ten został z jakichś względów wydzielony z § 1, do którego przepisy stosuje się jedynie odpowiednio. To słówko jest kluczowe.

Nie można moim zdaniem powiedzieć, że spółka niemająca osobowości prawnej "wchodzi w buty" przedsiębiorcy, bo:
a/ z chwilą wniesienia przedsiębiorstwa przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie zostaje unicestwiony,
b/ nadal posiada podmiotowość podatkową,
c/ może prowadzić inne przedsiębiorstwa, może też wyrazić wolę stworzenia nowego przedsiębiorstwa w ramach własnej DG.

Przepisy nie uzależniają zastosowania tego przepisu od tego, czy przedsiębiorca likwiduje działalność czy nie.

Ważne jest jednak, że odpowiednie stosowanie przepisu do jego zastosowanie jak najbliższe pierwowzorowi, a nie stosowanie wybiórcze. Nie można ograniczać zastosowania przepisu odesłania, jeżeli nie ma żadnych przeszkód w zakresie jego zastosowania z uwagi na charakter instytucji prawnej, dla której wprowadzono przepis odsyłający.

Z tego powodu oczywiście spółka nie przejmie praw i obowiązków w PIT, jako że nie jest podatnikiem tego podatku, ale nie widzę powodów (innych niż powody czysto aksjologiczne interpretatora) dla jakich należałoby ograniczyć sukcesję w VAT.

Skoro zatem przepis wskazuje na „odpowiednie” stosowanie przepisu o „wstąpieniu” w prawa i obowiązki związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to ja to rozumiem właśnie jako przejęcie wszystkich możliwych prawa i obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, które mogą przysługiwać spółce lub które mogą być na nią nałożone.

Trzeba też zwrócić uwagę, że np. w przypadku przekształcenia przedsiębiorstw w sp. z o.o. ustawodawca sprawę rozstrzygnął inaczej: jako wstąpienie w prawa i solidarna odpowiedzialność za zobowiązania, co moim zdaniem potwierdza tylko tezę, że odpowiednie stosowanie przepisów o przekształceniu do przypadku opisywanego przeze mnie zakłada coś więcej (szerszy zakres sukcesji).

Ale Stawiana przez Ciebie teza nawiązuje do wyroku NSA ze stycznia (z którym nie mogę się zgodzić, i którego generalnie nie podzielają organy podatkowe), że jednak spółka odpowiada solidarnie za zobowiązania przedsiębiorcy, a nie że je przejmuje. Właśnie NSA odwołuje się, podobnie jak Ty, to „odpowiedniego” stosowania przepisu, co – jak wskazałem – raczej odpowiada stosowaniu wybiórczemu. Zresztą nigdzie nie ma tam mowy o odpowiednim stosowaniu art. 112 O.p.. gdyby było tak jak twierdzi NSA, to zbędna byłaby całkiem inna regulacja dotycząca przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę z o.o.

> Podatek naliczony u osoby fizycznej może mieć różne źródła:

inne przedsiębiorstwa, zaniechane przedsięwzięcia. Z tego względu zaryzykowałbym stwierdzenie, że § 2 nie odnosi się do przejęcia przez spółkę niemającej osobowości praw do podatku naliczonego lub obowiązków związanych z podatkiem należnym. Natomiast § 2 mógłby mieć np. zastosowanie do przywilejów związanych z wydanymi interpretacjami podatkowymi.

Czyli jakich?
A za podatek kto odpowiada?
A ewentualny zwrot nadwyżki to komu się ma należeć?
Czy to właśnie byłoby odpowiednie stosowanie przepisu, a wiec takie, które jest możliwe zgodne ze stosowanym wzorcem?

b) Czy też spółka składa jedną deklarację, w której wykazuje wszystkie czynności związane
prowadzaniem przedsiębiorstwa za cały październik.

Prowadzenie przedsiębiorstwa to kwestia wtórna. Podmiotowość podatkową posiada przedsiębiorca oraz spółka, która przejęła to przedsiębiorstwo.

Ale moim zdaniem w deklaracji o.f. powinien być wykazany tylko podatek z najmu.
[...]
No więc jak o.f. nie zapłaci, to co ma zrobić spółka i co komornik skarbowy?

Ale skąd w ogóle wniosek, że spółka ma odpowiadać za podatek należny, który nie jest związany z przejętym przedsiębiorstwem?

Oczywiście że nie odpowiada, co wynika jasno przepisu.
Ale ma odpowiadać za podatek związany z przedsiębiorstwem. Problem tylko taki, że na podstawie tak złożonych deklaracji nie bardzo da się to ustalić. To znaczy bez szczegółowych analiz ewidencji. Ponieważ w deklaracji osoby fizycznej będzie podatek z najmu i podatek z działalności przedsiębiorstwa, a spółka ma przejąć wszak tylko cześć tych wartości.Ten post został edytowany przez Autora dnia 20.11.13 o godzinie 21:48

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Tomasz S.:
Przepisy nie uzależniają zastosowania tego przepisu od tego, czy przedsiębiorca likwiduje działalność czy nie.
...
Z tego powodu oczywiście spółka nie przejmie praw i obowiązków w PIT, jako że nie jest podatnikiem tego podatku, ale nie widzę powodów (innych niż powody czysto aksjologiczne interpretatora) dla jakich należałoby ograniczyć sukcesję w VAT.

Przepisy nie są jasne i doskonałe, ale ich stosowanie powinno być takie same niezależnie od tego czy przedsiębiorca zbył swoje jedyne przedsiębiorstwo i pozostał podatnikiem VAT bez DG, czy też zbył np. jedno ze swoich przedsiębiorstw, ale ma inne, w związku z którym nadal jest podatnikiem VAT z DG.

Z tego względu uważam, że ta sukcesja nie odnosi się do VAT.

Skoro zatem przepis wskazuje na „odpowiednie” stosowanie przepisu o „wstąpieniu” w prawa i obowiązki związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to ja to rozumiem właśnie jako przejęcie wszystkich możliwych prawa i obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, które mogą przysługiwać spółce lub które mogą być na nią nałożone.

Upatrujesz sukcesji w wyniku przejęcia przedsiębiorstwa. To kwestia przedmiotowa, a nie podmiotowa. Nadal mamy i przedsiębiorcę (of) i spółkę osobową.

Trzeba też zwrócić uwagę, że np. w przypadku przekształcenia przedsiębiorstw w sp. z o.o. ustawodawca sprawę rozstrzygnął inaczej: jako wstąpienie w prawa i solidarna odpowiedzialność za zobowiązania, co moim zdaniem potwierdza tylko tezę, że odpowiednie stosowanie przepisów o przekształceniu do przypadku opisywanego przeze mnie zakłada coś więcej (szerszy zakres sukcesji).

Tutaj masz jednak przekształcenie: podmiot -> podmiot

Czyli jakich?

Jeśli wydana interpretacja indywidualna miała związek z prowadzonym przedsiębiorstwem, to spółka osobowa nabywająca przedsiębiorstwo mogłaby nadal z tej interpretacji korzystać. Tak rozumiałbym "odpowiednio".

A za podatek kto odpowiada?

Przedsiębiorca + art. 112 Op

A ewentualny zwrot nadwyżki to komu się ma należeć?

Przedsiębiorcy.

Czy to właśnie byłoby odpowiednie stosowanie przepisu, a wiec takie, które jest możliwe zgodne ze stosowanym wzorcem?

Tak, bo spółka osobowa przejęła przedsiębiorstwo (przedmiot), a nie przedsiębiorcę (podmiot).

Oczywiście że nie odpowiada, co wynika jasno przepisu.
Ale ma odpowiadać za podatek związany z przedsiębiorstwem.

Na podstawie art. 112 § 1 Op, ale tylko do wartości nabytego przedsiębiorstwa - § 3.

Problem tylko taki, że na podstawie tak złożonych deklaracji nie bardzo da się to ustalić. To znaczy bez szczegółowych analiz ewidencji. Ponieważ w deklaracji osoby fizycznej będzie podatek z najmu i podatek z działalności przedsiębiorstwa, a spółka ma przejąć wszak tylko cześć tych wartości.

Art. 112 § 1 Op wskazuje, że w razie zwrócenia się do nabywcy przedsiębiorstwa taka analiza byłaby chyba konieczna ("powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą").Ten post został edytowany przez Autora dnia 20.11.13 o godzinie 22:30

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Кarol К.:

Tomasz S.:
Przepisy nie uzależniają zastosowania tego przepisu od tego, czy przedsiębiorca likwiduje działalność czy nie.
...
Z tego powodu oczywiście spółka nie przejmie praw i obowiązków w PIT, jako że nie jest podatnikiem tego podatku, ale nie widzę powodów (innych niż powody czysto aksjologiczne interpretatora) dla jakich należałoby ograniczyć sukcesję w VAT.

Przepisy nie są jasne i doskonałe, ale ich stosowanie powinno być takie same niezależnie od tego czy przedsiębiorca zbył swoje jedyne przedsiębiorstwo i pozostał podatnikiem VAT bez DG, czy też zbył np. jedno ze swoich przedsiębiorstw, ale ma inne, w związku z którym nadal jest podatnikiem VAT z DG.

A czemu do różnych stanów faktycznych skutki zastosowania przepisu miałyby być takie same? Bo do takiego skutku zdajesz się dążyć?

Sukcesja podatkowa jest związana z prowadzonym, a wniesionym przedsiębiorstwem, a nie z osobą przedsiębiorcy OF.

Mamy dwie sytuacje:

1. OF prowadził jedno przedsiębiorstwo, wniósł je do spółki - spółka w ramach sukcesji przejmuje wszystkie obowiązki związane z tym przedsiębiorstwem, czyli w szczególności w swojej deklaracji ujmuje naliczony, należny, do przeniesienia związany z wniesionym przedsiębiorstwem. OF nie likwidując działalności, ale nie mając już naliczonego, należnego, itd. do wykazania składa deklarację zerową. Jak stworzy następne przedsiębiorstwo i wygeneruje znowu coś do wykazania w swojej deklaracji, to będzie miał deklaracje "nie-zerowe".

2. OF prowadził dwa przedsiębiorstwa, wniósł jedno do spółki - spółka w ramach sukcesji przejmuje wszystkie obowiązki związane z tym przedsiębiorstwem, czyli w szczególności w swojej deklaracji ujmuje naliczony, należny, do przeniesienia związany z wniesionym przedsiębiorstwem. OF posiadając drugie przedsiębiorstwo z którego również ma naliczony, należny, itd. w swojej deklaracji wykazuje wyłącznie kwoty związane z przedsiębiorstwem, które nadal prowadzi. Oznacza to oczywiście, że musi być w stanie to rozdzielić, ale żebyśmy w ogóle mogli mówić o przedsiębiorstwach, taka ewidencja i tak powinna u niego istnieć, więc nie widzę tu problemu.

Przepis zastosowany tak samo, ale skutki jego zastosowania są różne. No i w ten sposób, moim zdaniem nie stajemy w sprzeczności z charakterem instytucji sukcesji.

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Jan L.:
Sukcesja podatkowa jest związana z prowadzonym, a wniesionym przedsiębiorstwem, a nie z osobą przedsiębiorcy OF.

Wydaję mi się, że to najważniejsze zdanie, które różnie interpretujemy :)

2. OF prowadził dwa przedsiębiorstwa, wniósł jedno do spółki - spółka w ramach sukcesji przejmuje wszystkie obowiązki związane z tym przedsiębiorstwem, czyli w szczególności w swojej deklaracji ujmuje naliczony, należny, do przeniesienia związany z wniesionym przedsiębiorstwem. OF posiadając drugie przedsiębiorstwo z którego również ma naliczony, należny, itd. w swojej deklaracji wykazuje wyłącznie kwoty związane z przedsiębiorstwem, które nadal prowadzi. Oznacza to oczywiście, że musi być w stanie to rozdzielić, ale żebyśmy w ogóle mogli mówić o przedsiębiorstwach, taka ewidencja i tak powinna u niego istnieć, więc nie widzę tu problemu.

U osoby fizycznej prowadzącej przynajmniej dwa przedsiębiorstwa niemal zawsze pojawią się kwoty podatku naliczonego związane z ogółem prowadzonej działalności gospodarczej i dwoma lub więcej przedsiębiorstwami (media, pojazd etc)

Myślę, że nie istnieje mechanizm pozwalający rozdzielić takie kwoty pomiędzy przedsiębiorstwa osoby fizycznej. W szczególności takiego mechanizmu nie przedstawia art. 93a § 2 pkt 2 Op. I, co oczywiste, faktura zawierająca podatek naliczony jest jedna. Z tego powodu uważam, że ustawodawca wyłączył sukcesję w VAT w ww. przepisie, choć teoretycznie taka sukcesja, gdyby uszczegółowić przepisy, byłaby "odpowiednio" możliwa.

Z § 1 wynika, że "(...) wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki." Natomiast w § 2 pkt 2 mamy "(...) do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa."
Dla mnie podkreślony fragment z § 2 pkt 2 odpowiada temu z § 1. O ile zgodzę się, że spółka może przejąć obowiązki i prawa wynikające z interpretacji podatkowej (bo to może być związane z przedsiębiorstwem), to uważam, że kwoty podatku naliczonego i należnego związane są podmiotem, co wydaję mi się dobrze widać na przykładzie wydatków ogólnych przedsiębiorcy.

Temat: Sukcesja podatkowa w trakcie okresu rozliczeniowego -...

Nie bardzo rozumiem - co znaczy "Dla mnie podkreślony fragment z § 2 pkt 2 odpowiada temu z § 1." Spółka miałaby wstępować w prawa i obowiązki OF? Chyba nie, bo dalej zgadzasz się przecież, że wstępuje w prawa i obowiązki związane z prowadzonym przedsiębiorstwem?

A jeśli nie, to w jaki sposób interpretacja jest bardziej związana z przedsiębiorstwem niż podatek naliczony i należny, które wynikają wprost z funkcjonowania owego przedsiębiorstwa? Raczej interpretacja wykazuje mniejszy związek z przedsiębiorstwem, bo może przecież dotyczyć nawet transakcji, których przedsiębiorstwo nigdy nie zrealizowało.

Trudności w podziale kosztów wspólnych nie mogą wyłączać zastosowania normy o sukcesji - skoro ustawodawca ustanowił sukcesję to rzeczą adresatów jest ustalić jak zastosować przepis mimo trudności. A podobne trudności istnieją na polu sukcesji przy wydzieleniu do innej spółki - brak jest reguł wynikających z przepisów, a organy mają stanowisko w kwestii kosztów ogólnych. Mniejsza z tym czy sensowne czy nie, ale jest.