Temat: 05.11

5 listopada jest 309. (w latach przestępnych 310.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 56 dni.

imieniny: Blandyn, Blandyna, Dalimiar, Dalmir, Dominik, Filotea, Filoteusz, Florian, Gerald, Magnus, Marek, Sławomir, Sylwan, Teotym i Trofima.
Salwador – Pierwsze Wołanie o Niepodległość
Wspomnienia i święta Kościoła katolickiego
św. Bertyla z Chelles
święci: Elżbieta i Zachariasz ( rodzice św. Jana Chrzciciela )
św.Gerald ( biskup )

Wydarzenia w Polsce
1401 – w Bieczu pomiędzy wysłannikami Hermana, hrabiego Cilii, a panami rady królewskiej doszło do odnowienia i potwierdzenia poprzedniego układu małżeńskiego pomiędzy Anną Cylejską a królem Polski Władysławem Jagiełłą.
1734 – została zawarta konfederacja dzikowska.
1794 – insurekcja kościuszkowska: kapitulacja wojsk broniących Warszawę.
1830 – Fryderyk Chopin opuścił Polskę; jak się okazało – na zawsze.
1901 – zainaugurowała działalność Filharmonia Warszawska.
1910 – powstało Towarzystwo Miłośników Rozwoju Fizycznego w Widzewie teraz – Klub Sportowy Widzew Łódź.
1914 – I wojna światowa: wojska rosyjskie rozpoczęły drugie oblężenie twierdzy Przemyśl.
1916 – został ogłoszony tzw. Akt 5 listopada, zapowiadający utworzenie Królestwa Polskiego pod kontrolą państw centralnych.
1918 – Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego i Národní Výbor pro Slezsko porozumiały się w kwestii ustalenia tymczasowej granicy polsko-czechosłowackiej na Śląsku Cieszyńskim.
1922 – odbyły się wybory do Sejmu (głosowanie do Senatu odbyło się 12 listopada).
1938 – premiera filmu Zapomniana melodia.
1948 – rozpoczął się proces działaczy PPS – Wolność, Równość, Niepodległość.
1974 – odbyła się premiera filmu Zapamiętaj imię swoje.
1984 – otwarto obwodnicę kielecką.
1985 – Zbigniew Religa dokonał pierwszej w Polsce, udanej transplantacji serca.
1987 – Janina i Zbigniew Porczyńscy przekazali kolekcję blisko 400 obrazów na rzecz Archidiecezji Warszawskiej, Kolekcję Jana Pawła II.
1995 – wybory prezydenckie w Polsce: do drugiej tury przeszli Aleksander Kwaśniewski i Lech Wałęsa.

Wydarzenia na świecie
1414 – rozpoczął się sobór w Konstancji kończący Wielką Schizmę Zachodnią.
1530 – powódź św. Feliksa zniszczyła Reimerswaal w Niderlandach.
1556 – II bitwa pod Panipatem: 80 km na północ od Delhi armia Wielkich Mogołów pokonała wojska hinduskie pod wodzą generała Hemu, co umożliwiło Akbarowi dojście do władzy w Indiach.
1605 – udaremniono tzw. spisek prochowy mający na celu wysadzenie angielskiego parlamentu wraz z królem Jakubem I.
1688 – w Anglii rozpoczęła się chwalebna rewolucja.
1757 – wojna siedmioletnia: Fryderyk II pobił armię francuską pod Rossbach.
1831 – skazano na śmierć przywódcę amerykańskich niewolników Nata Turnera.
1838 – Nikaragua wystąpiła ze Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej.
1862 – wojna secesyjna: Abraham Lincoln usunął po raz drugi i ostatecznie ze stanowiska dowódcy armii unionistów George'a McClellana.
1862 – wojny z Indianami: w Minnesocie ponad 300 Siuksów zostało osądzonych i skazanych na powieszenie za napady i mordowanie osadników.
1895 – George B. Selden opatentował pierwszy amerykański samochód.
1911 – Włochy zajęły Trypolis i Cyrenajkę.
1912 – Thomas Woodrow Wilson został wybrany na prezydenta USA.
1913 – odsunięto od władzy Ottona I Bawarskiego, jego miejsce zajął Ludwik Leopold przyjmując imię Ludwika III.
1914 – Wielka Brytania zajęła Cypr i razem z Francją wypowiedziała wojnę Imperium Osmańskiemu.
1935 – firma Parker Brothers wprowadziła na rynek grę planszową Monopoly.
1945 – Kolumbia przystąpiła do Organizacji Narodów Zjednoczonych.
1967 – NASA: satelita geostacjonarny ATS-3 po raz pierwszy sfotografował tarczę Ziemi.
1968 – Richard Nixon zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA.
1979 – Ruhollah Chomeini ogłosił, że Stany Zjednoczone są "wielkim Szatanem".
1994 – Ronald Reagan poinformował w liście do narodu, że zdiagnozowano u niego chorobę Alzheimera.
1996 – Bill Clinton został ponownie wybrany prezydentem USA.
2000 – odbył się uroczysty pogrzeb ostatniego cesarza Etiopii Haile Selassie I.
2006 – były iracki dyktator Saddam Husajn został wraz z dwoma współpracownikami skazany na karę śmierci.
2006 – Daniel Ortega został po raz drugi prezydentem Nikaragui.

Urodzili się
1271 – Mahmud Ghazan, władca Persji (zm. 1304)
1494 – Hans Sachs, niemiecki pisarz (zm. 1576)
1516 – Marcin Helwig, polski pedagog, kartograf (zm. 1574)
1615 – Ibrahim I, sułtan Turcji (zm. 1648)
1715 – Feliks z Nikozji, święty, włoski kapucyn (zm. 1787)
1778 – Filippo Taglioni, włoski tancerz, choreograf (zm. 1871)
1779 – Washington Allston, amerykański malarz, pisarz (zm. 1843)
1837 – Arnold Janssen, błogosławiony, niemiecki zakonnik, werbista, założyciel werbistów (zm. 1909)
1849 – Ruy Barbosa, brazylijski prawnik, pisarz, polityk (zm. 1923)
1854 – Paul Sabatier, francuski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1941)
1873 – Teddy Flack, australijski lekkoatleta, biegacz, tenisista, mistrz olimpijski (zm. 1935)
1876 – Raymond Duchamp-Villon, francuski rzeźbiarz (zm. 1918)
1878 – Michaił Arcybaszew, rosyjski pisarz (zm. 1927)
1880 – Richard Oswald, austriacki reżyser filmowy (zm. 1963)
1880 – Mihail Sadoveanu, rumuński pisarz, polityk (zm. 1961)
1885 – Will Durant, amerykański historyk, filozof, pisarz (zm. 1981)
1885 – Karel Hugo Hilar, czeski reżyser teatralny, pisarz (zm. 1935)
1892 – J. B. S. Haldane, brytyjski biolog, genetyk (zm. 1964)
1905 – Joel McCrea, amerykański aktor (zm. 1990)
1905 – Dmitrij Szepiłow, rosyjski polityk, minister spraw zagranicznych ZSRR (zm. 1995)
1901 – Phillip MacDonald, brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy (zm. 1980)
1906 – Endre Kabos, węgierski szermierz, szablista, mistrz olimpijski (zm. 1944)
1906 – Fred Whipple, amerykański astronom (zm. 2004)
1907 – Michał Wituszka, białoruski generał, polityk (zm. 2006)
1909 – Marian Muszkat, polski prawnik, delegat na proces norymberski (zm. 1995)
1913 – Guy Green, brytyjski reżyser filmowy (zm. 2005)
1913 – Vivien Leigh, angielska aktorka (zm. 1967)
1916 – Madeleine Robinson, francuska aktorka (zm. 2004)
1919 – Félix Gaillard, francuski polityk, premier Francji (zm. 1970)
1920 – Douglas North, amerykański ekonomista, historyk, laureat Nagrody Nobla
1920 – Franciszek I Albrecht von Ratibor, książę raciborski (zm. 2009)
1921 – György Cziffra, węgierski pianista (zm. 1994)
1921 – Fauzia bint Fuad, żona szachinszacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego
1922 – Czesław Petelski, polski reżyser filmowy (zm. 1996)
1922 – Cecil H. Underwood, amerykański polityk, gubernator Wirginii Zachodniej (zm. 2008)
1923 – Rudolf Augstein, niemiecki dziennikarz, publicysta (zm. 2002)
1926 – John Berger, brytyjski pisarz, malarz
1929 – Lennart Johansson, szwedzki działacz sportowy, prezydent UEFA
1930 – Clifford Irving, amerykański pisarz
1931 – Leonard Duszeńko, polski leśniczy, działacz ROPCiO (zm. 2007)
1931 – Kazimierz Jaworski, polski aktor (zm. 1984)
1931 – Charles Taylor, kanadyjski filozof, laureat Nagrody Templetona
1931 – Ike Turner, amerykański muzyk (zm. 2007)
1934 – Kira Muratowa, rosyjska reżyserka filmowa
1934 – Alicja Sędzińska, polska aktorka (zm. 1990)
1936 – Uwe Seeler, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec, wicemistrz świata
1937 – Harris Yulin, amerykański aktor
1938 – César Luis Menotti, argentyński piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Argentyny, selekcjoner reprezentacji Argentyny
1939 – Jan Nowicki, polski aktor
1940 – Dmitrij Prigow, rosyjski poeta, rzeźbiarz, performer (zm. 2007)
1941 – Art Garfunkel, amerykański wokalista zespołu Simon and Garfunkel, aktor
1941 – Włodzimierz Nahorny, polski muzyk jazzowy
1942 – Monika Kotowska, polska pisarka, scenarzystka filmowa
1942 – Grzegorz Opala, polski lekarz, gerontolog, polityk, profesor Śląskiej Akademii Medycznej, minister zdrowia
1943 – Bazyli Samojlik, polski ekonomista, polityk, minister finansów
1943 – Sam Shepard, amerykański aktor
1944 – Feliks Szajnert, polski aktor
1945 – Peter Pace, amerykański dowódca wojskowy, generał, przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów
1946 – Gram Parsons, amerykański muzyk zespołu The Byrds (zm. 1973)
1947 – Peter Noone, brytyjski muzyk zespołu Herman's Hermits
1948 – Janusz Gortat, polski bokser, medalista olimpijski, wicemistrz Europy, laureat Nagrody im. Aleksandra Rekszy
1948 – Peter Hammill, brytyjski muzyk zespołu Van der Graaf Generator
1948 – Bernard-Henri Lévy, francuski filozof, pisarz
1948 – Anna Opatowska, polska aktorka
1948 – William Phillips, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
1949 – Armin Shimerman, amerykański aktor
1950 – Gary Fisher, amerykański wynalazca roweru górskiego
1950 – Janina Grzegorczyk, polska aktorka
1950 – Thorbjørn Jagland, norweski polityk, premier Norwegii, minister spraw zagranicznych
1950 – Piotr Zaborowski, polski aktor (zm. 1978)
1952 – Ołeh Błochin, ukraiński piłkarz, trener piłkarski, reprezentant ZSRR, selekcjoner reprezentacji Ukrainy, medalista olimpijski, laureat Złotej Piłki
1952 – Vandana Shiva, indyjska fizyk, działaczka na rzecz środowiska, publicystka
1952 – Bill Walton, amerykański koszykarz
1953 – Hugo Corro, argentyński bokser, mistrz świata (zm. 2007)
1957 - Anette Bøe, norweska biegaczka narciarska
1957 – Jon-Erik Hexum, amerykański aktor (zm. 1984)
1958 – Robert Chojnacki, polski saksofonista zespołu De Mono
1958 – Robert Patrick, amerykański aktor
1959 – Bryan Adams, kanadyjski wokalista, gitarzysta
1960 – Tilda Swinton, brytyjska aktorka
1960 – Elżbieta Szczypek, polska scenarzystka filmowa
1961 – Charles Hobaugh, amerykański astronauta
1962 – Benjamin Drew, amerykański astronauta
1962 – Mariusz Mięsikowski, polski komandor, zastępca komendanta Akademii Marynarki Wojennej
1962 – Abédi Pelé, ghański piłkarz, reprezentant Ghany
1963 – Tatum O'Neal, amerykańska aktorka
1963 – Muniek Staszczyk, polski wokalista zespołu T.Love
1964 – Abelkader El Brazi, marokański piłkarz, bramkarz, reprezentant Maroka
1964 – Tim Blake Nelson, amerykański aktor
1965 – Grzegorz Emanuel, polski aktor
1967 – Kayah, polska piosenkarka
1967 – Krzysztof Kiljański, polski wokalista jazzowy
1967 – Judy Reyes, amerykańska aktorka
1968 – Sam Rockwell, amerykański aktor
1971 – Jonny Greenwood, brytyjski muzyk zespołu Radiohead
1971 – Corin Nemec, amerykański aktor
1973 – Aleksiej Jaszyn, rosyjski hokeista, reprezentant Rosji, wicemistrz olimpijski
1974 – Angela Gossow, niemiecka wokalistka zespołu Arch Enemy
1974 – Andrzej Nejman, polski aktor
1974 – Dado Pršo, chorwacki piłkarz, reprezentant Chorwacji
1974 – Jerry Stackhouse, amerykański koszykarz
1975 – Velvet, szwedzka piosenkarka
1977 – Richard Wright, angielski piłkarz, reprezentant Anglii
1978 – Anna Weyna, polska kompozytorka
1979 – Mihalis Hatzigiannis, grecki piosenkarz
1980 – Antonella Del Core, włoska siatkarka, reprezentantka Włoch, mistrzyni Europy
1980 – Christoph Metzelder, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec, wicemistrz świata, wicemistrz Europy
1983 – Mike Hanke, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec
1983 – Iñaki Astiz Ventura, hiszpański piłkarz
1984 – Eliud Kipchoge, kenijski lekkoatleta, biegacz, mistrz świata, wicemistrz olimpijski
1987 – Kevin Jonas, amerykański muzyk zespołu Jonas Brothers

Zmarli
1208 – Heinrich I Walpot von Bassenheim, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ur. ?)
1370 – Kazimierz III Wielki, król Polski (ur. 1310)
1526 – Scipione del Ferro, włoski matematyk (ur. 1465)
1550 – Ulryk Wirtemberski, książę Wirtembergii (ur. 1487)
1585 – Pontus De la Gardie, szwedzki dowódca wojskowy pochodzenia francuskiego (ur. 1520)
1660 – Alexandre de Rhodes, francuski duchowny katolicki, jezuita, misjonarz (ur. 1591)
1758 – Hans Egede, norweski misjonarz luterański (ur. 1686)
1803 – Michał Franciszek Karpowicz, polski duchowny katolicki, biskup wigierski (ur. 1744)
1807 – Angelika Kauffmann, szwajcarska malarka (ur. 1741)
1828 – Maria Fiodorowna, caryca Rosji, żona Pawła I (ur. 1759)
1879 – James Clerk Maxwell, szkocki fizyk (ur. 1831)
1880 – Aleksander Tyszyński, polski historyk literatury, prawnik (ur. 1811)
1904 – Karol Brzozowski, polski poeta, botanik, geolog, geograf, etnolog (ur. 1821)
1908 – Andrew Graham, irlandzki astronom (ur. 1815)
1930 – Christiaan Eijkman, holenderski lekarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1858)
1937 – Bolesław Leśmian, polski poeta, notariusz (ur. 1878)
1943 – Aspazija, łotewska pisarka (ur. 1865)
1944 – Alexis Carrel, francuski lekarz, chirurg, filozof, laureat Nagrody Nobla (ur. 1873)
1946 – Zygmunt Stojowski, polski pianista, kompozytor (ur. 1870)
1948 – Friedrich Hildebrandt, niemiecki działacz nazistowski, namiestnik Rzeszy w Meklemburgii (ur. 1898)
1951 – Agrypina Waganowa, rosyjska tancerka, pedagog (ur. 1879)
1953 – Stanisław Rola-Arciszewski, polski dowódca wojskowy, pułkownik, publicysta (ur. 1888)
1954 – Stig Dagerman, szwedzki pisarz (ur. 1923)
1955 – Maurice Utrillo, francuski malarz (ur. 1883)
1956 – Art Tatum, amerykański pianista jazzowy (ur. 1909)
1960 – Mack Sennett, kanadyjski reżyser i producent filmowy (ur. 1880)
1961 – Ludmiła Jakubczak, polska piosenkarka (ur. 1939)
1964 – Lansdale Ghiselin Sasscer, amerykański polityk (ur. 1893)
1965 – Jan Chmurowicz, polski generał (ur. 1887)
1967 – Maksymos IV Saigh, syryjski duchowny katolicki Kościoła melchickiego, kardynał, patriarcha Antiochii (ur. 1878)
1968 – Artur Tur, polski poeta, autor tekstów piosenek (ur. 1894)
1975 – Edward Tatum, amerykański genetyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1909)
1977 – René Goscinny, francuski pisarz (ur. 1926)
1977 – Aleksiej Stachanow, radziecki górnik, inicjator współzawodnictwa pracy (ur. 1905)
1979 – Henryk Lothamer, polski pisarz (ur. 1945)
1979 – Henryk Luft-Lotar, polski reżyser teatralny, aktor (ur. 1901)
1981 – Stanisław Mazur, polski matematyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Łódzkiego (ur. 1905)
1982 – Yves Ciampi, francuski reżyser filmowy (ur. 1921)
1082 – Jacques Tati, francuski reżyser filmowy, aktor (ur. 1907)
1986 – Adolf Brudes, niemiecki kierowca wyścigowy Formuły 1 (ur. 1899)
1986 – Claude Jutra, kanadyjski reżyser filmowy (ur. 1930)
1987 – Georges Franju, francuski reżyser filmowy (ur. 1912)
1989 – Vladimir Horowitz, amerykański pianista pochodzenia ukraińskiego (ur. 1903)
1990 – Meir Kahane, amerykański rabin, polityk, publicysta (ur. 1932)
1991 – Fred MacMurray, amerykański aktor (ur. 1908)
1991 – Robert Maxwell, brytyjski wydawca, przedsiębiorca prasowy pochodzenia czeskiego (ur. 1923)
1992 – Árpád Élő, amerykański fizyk pochodzenia węgierskiego, szachista (ur. 1903)
1992 – Jan Oort, holenderski astronom (ur. 1900)
1997 – Isaiah Berlin, brytyjski historyk idei, filozof (ur. 1909)
1999 – James Goldstone, amerykański reżyser filmowy (ur. 1931)
2000 – Jimmie Davis, amerykański piosenkarz country (ur. 1899)
2001 – Roy Boulting, angielski reżyser filmowy (ur. 1913)
2003 – Władysław Kruczek, polski polityk, działacz związkowy, poseł na Sejm PRL, przewodniczący CRZZ (ur. 1910)
2004 – Jerzy Duda-Gracz, polski malarz, rysownik (ur. 1941)
2005 – Hugh Alexander Dunn, australijski dyplomata, ambasador (ur. 1923)
2005 – John Fowles, angielski pisarz (ur. 1926)
2005 – Maria Grodecka, polska pisarka (ur. 1926)
2006 – Bülent Ecevit, turecki polityk, premier Turcji, poeta, tłumacz {ur. 1925)
2006 – Pietro Rava, włoski piłkarz, reprezentant Włoch, mistrz świata (ur. 1916)
2007 – Nils Liedholm, szwedzki piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Szwecji, mistrz olimpijski, wicemistrz świata (ur. 1922)
2007 – Tadeusz Zimecki, polski pisarz, dziennikarz (ur. 1929)
2008 – Baldev Raj Chopra, indyjski reżyser i producent filmowy (ur. 1914)