Temat: Przełamać lody

Czy uznalibyście za błąd pominięcie słowa "pierwsze" w tym związku frazeologicznym?
Małgorzata Denys

Małgorzata Denys korektor, redaktor,
mistrz polskiej
ortografii –
Ogólnopo...

Temat: Przełamać lody

W Słowniku frazeologicznym PWN jest tylko wyrażenie "przełamać pierwsze lody", a chodzi tu właśnie o przełamanie "pierwszych lodów", czyli o pokonanie pierwszych trudności, przezwyciężenie początkowej nieufności, a nie "lodów" w ogóle.
Natalia Michalczyk

Natalia Michalczyk redaktorka językowa

Temat: Przełamać lody

A w SJP jest: Przełamać (pierwsze) l-y "pokonać trudności, zwłaszcza w nawiązaniu z kimś bliższego kontaktu". Nawias wskazuje na to, że jednak można pominąć przymiotnik.

Podobnie jest w Doroszewskim.Ten post został edytowany przez Autora dnia 29.04.15 o godzinie 12:23

Temat: Przełamać lody

Wydaje mi się, że mowa o tak skonwencjonalizowanym wyrażeniu, że przynajmniej w mowie potocznej nie powinno to zostać uznane za błąd. "Pierwsze" jest w domyśle.
Michał G.

Michał G. redaktor, mistrz
polskiej ortografii
2016

Temat: Przełamać lody

Natalia M.:
A w SJP jest: Przełamać (pierwsze) l-y "pokonać trudności, zwłaszcza w nawiązaniu z kimś bliższego kontaktu". Nawias wskazuje na to, że jednak można pominąć przymiotnik.

Podobnie jest w Doroszewskim.
Tak samo u Bańki w ISJP.
Małgorzata Denys

Małgorzata Denys korektor, redaktor,
mistrz polskiej
ortografii –
Ogólnopo...

Temat: Przełamać lody

To znaczy, że autorzy słowników PWN nie uzgodnili stanowiska, bo w Słowniku frazeologicznym nawiasu nie ma.Ten post został edytowany przez Autora dnia 04.05.15 o godzinie 13:17
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Małgorzata D.:
To znaczy, że autorzy słowników PWN nie uzgodnili stanowiska, bo w Słowniku frazeologicznym nawiasu nie ma.

W USJP pod red. Stanisława Dubisza także nie ma nawiasu:

Przełamać pierwsze lody: "pokonać pierwsze trudności w nawiązaniu z kimś bliższego kontaktu, przezwyciężyć początkową nieśmiałość, nieufność, obojętność w stosunku do kogoś".

W "Słowniku frazeologicznym języka polskiego" Stanisława Skorupki również brak nawiasu w wyrażeniu "przełamywać pierwsze lody". To dość "wiekowe" źródło, podobnie jak Doroszewski, mimo wszystko dość często zaglądam do tego słownika.

Być może się mylę, ale myślę, że "pierwsze" posiada kluczowe znaczenie w tym wyrażeniu:

- "przełamać lody" - pokonywać wszelkie trudności w kontaktach międzyludzkich, pokonywać je w ogóle;
- "przełamać pierwsze lody" - pokonać pierwsze trudności w kontakcie z kimś.

I dlatego "przełamać lody" nie jest, według mnie, jednoznaczne z "przełamać pierwsze lody". Niby to samo, a jednak nie to samo.Ten post został edytowany przez Autora dnia 04.05.15 o godzinie 14:48

Temat: Przełamać lody

Inny frazeologizm: wystrzelić jak z pracy. Janek na starcie wystrzelił jak z procy.

W USJP mamy:
fraz. pot. Wylecieć, wyskoczyć (skądś) jak z procy «opuścić jakieś miejsce nagle, bardzo szybko»

Czuję, że możemy właśnie tylko wylecieć, wyskoczyć, bo porównujemy się do obiektu, który jest wystrzeliwany.
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Anna K.:
Inny frazeologizm: wystrzelić jak z pracy. Janek na starcie wystrzelił jak z procy.

W USJP mamy:
fraz. pot. Wylecieć, wyskoczyć (skądś) jak z procy «opuścić jakieś miejsce nagle, bardzo szybko»

Czuję, że możemy właśnie tylko wylecieć, wyskoczyć, bo porównujemy się do obiektu, który jest wystrzeliwany.

Stanisław Skorupka w "Słowniku frazeologicznym języka polskiego":

"proca Jak z procy <nagle, błyskawicznie; ni stąd, ni zowąd; na poczekaniu>: Wylecieć jak z procy".

"wystrzelać, wystrzelić 3. Wystrzelić jak korek z butelki <powstać, zrobić się nagle>: Awantura wystrzeliła jak korek z butelki.".

Temat: Przełamać lody

Hanna B.:

Stanisław Skorupka w "Słowniku frazeologicznym języka polskiego":

"proca Jak z procy <nagle, błyskawicznie; ni stąd, ni
> zowąd;
na poczekaniu>: Wylecieć jak z procy".

"wystrzelać, wystrzelić 3. Wystrzelić jak korek z butelki <powstać, zrobić się nagle>: Awantura wystrzeliła jak korek z butelki.".

Haniu, dziękuję za to źródło. A teraz z innej beczki: jaki synonim zaproponowałabyś w zdaniu: Siostra przekonała mnie, abyśmy wspólnie przyblokowały kolegów [w wyścigu rowerowym]. W tekście powtarza się przyblokować. Myślałam o spowolnić, ale nie jestem pewna, czy można spowolnić kogoś, na pewno można spowolnić coś.Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.05.15 o godzinie 12:42

Temat: Przełamać lody

Przepraszam, że nie jestem Hanią, ale dlaczego szukasz synonimu?
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Anna K.:
Hanna B.:

Stanisław Skorupka w "Słowniku frazeologicznym języka polskiego":

"proca Jak z procy <nagle, błyskawicznie; ni stąd, ni
> > zowąd;
na poczekaniu>: Wylecieć jak z procy".

"wystrzelać, wystrzelić 3. Wystrzelić jak korek z butelki <powstać, zrobić się nagle>: Awantura wystrzeliła jak korek z butelki.".

Haniu, dziękuję za to źródło. A teraz z innej beczki: jaki synonim zaproponowałabyś w zdaniu: Siostra przekonała mnie, abyśmy wspólnie przyblokowały kolegów [w wyścigu rowerowym]. W tekście powtarza się przyblokować. Myślałam o spowolnić, ale nie jestem pewna, czy można spowolnić kogoś, na pewno można spowolnić coś.

"Spowolnić" nie jest bliskoznaczne z "przyblokować", które znaczy tyle, co "utrudnić (czy nawet uniemożliwić) przejście czy przejazd".

Może "zastopować", czyli powstrzymać, przyhamować jakieś działanie? Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.05.15 o godzinie 13:01

Temat: Przełamać lody

Hanna B.:

Haniu, dziękuję za to źródło. A teraz z innej beczki: jaki synonim zaproponowałabyś w zdaniu: Siostra przekonała mnie, abyśmy wspólnie przyblokowały kolegów [w wyścigu rowerowym]. W tekście powtarza się przyblokować. Myślałam o spowolnić, ale nie jestem pewna, czy można spowolnić kogoś, na pewno można spowolnić coś.

"Spowolnić" nie jest bliskoznaczne z "przyblokować", które znaczy tyle, co "utrudnić (czy nawet uniemożliwić) przejście czy przejazd".

W zdaniu wcześniejszym mam: (...) wlekący się chłopcy przyblokowali Asię i Ulę. Więc chyba zupełnie nie zablokowali, a jedynie przyblokowali.

Może "zastopować", czyli powstrzymać, przyhamować jakieś działanie?
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Może na tej samej zasadzie użyć "przystopowali"?

Temat: Przełamać lody

Anna K.:

W zdaniu wcześniejszym mam: (...) wlekący się chłopcy przyblokowali Asię i Ulę.
W tym zdaniu zamienię przyblokować na spowolnić, a w drugim zostanie przyblokować. Jeśli ktoś się wlókł, to raczej spowalniał resztę. Tylko czy można spowolnić kogoś?
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Anna K.:
Anna K.:

W zdaniu wcześniejszym mam: (...) wlekący się chłopcy przyblokowali Asię i Ulę.
W tym zdaniu zamienię przyblokować na spowolnić, a w drugim zostanie przyblokować. Jeśli ktoś się wlókł, to raczej spowalniał resztę. Tylko czy można spowolnić kogoś?

Można "spowolnić", czyli "zmniejszyć szybkość czegoś, uczynić coś powolniejszym". W definicji nie ma mowy o "kimś", czyli czynniku ludzkim :).

Temat: Przełamać lody

Hanna B.:

Można "spowolnić", czyli "zmniejszyć szybkość czegoś, uczynić coś powolniejszym". W definicji nie ma mowy o "kimś", czyli czynniku ludzkim :).
Kurczę, a tak pasuje mi tu to słowo :-) A jeśli mam na myśli gadające zwierzęta?Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.05.15 o godzinie 13:50

Temat: Przełamać lody

Dwie pieczenie przy jednym ogniu czy na jednym ogniu? U Doroszewskiego: przy, podobnie w USJP. W WSJP zarówno przy, jak i na. Tak samo jest w słowniku W kilku słowach Mosiołek-Kłosińskiej i Ciesielskiej. Który słownik powinien być wyrocznią?

Temat: Przełamać lody

Wydaje mi się, że na jednym ogniu jest logiczniejsze: trzymamy coś na ogniu, pieczemy na ogniu, ale wolałabym poznać opinię kogoś lepiej znającego polszczyznę.Ten post został edytowany przez Autora dnia 25.05.15 o godzinie 08:52
Hanna B.

Hanna B. redaktorka,
korektorka, autorka
:)

Temat: Przełamać lody

Anna K.:
Wydaje mi się, że na jednym ogniu jest logiczniejsze: trzymamy coś na ogniu, pieczemy na ogniu, ale wolałabym poznać opinię kogoś lepiej znającego polszczyznę.

Słowniki powinny być wyrocznią, ale czasem zdarza się, że wprowadzają lekkie zamieszanie, zwłaszcza gdy ich autorzy podają odmienne interpretacje zasad. Myślę, że tak jest i w wypadku wyrażenia "upiec dwie pieczenie na/przy jednym ogniu".

Sądzę (podobnie jak Ania), że pieczemy, gotujemy na ogniu: ogień - dół, potrawa - góra (w znaczeniu "kulinarnym").. Ale...

No własnie, jest maleńkie "ale". Rozpatrzmy to wyrażenie w jego sensie przenośnym: upiec dwie pieczenie na/przy jednym ogniu" znaczy "załatwić dwie sprawy za jednym razem, przy jednej okazji. I wtedy "przy jednym ogniu" nie okazuje się wcale takie nielogiczne :-).Ten post został edytowany przez Autora dnia 25.05.15 o godzinie 09:14



Wyślij zaproszenie do