Temat: Qi (ch'i, ki) - znaczenia terminu
Niewiele można dodać. Temat energii Qi jest dość ryzykowny z racji swojej różnorodności, o której pisał Andrzej K.
Dołaczę mój tekst nt. Qi w praktyce taijiquan. Może powoli uda się wyklarować zasady taijiquan i energii Qi bez fałszywych mitów.
Chen taijiquan jest pełnym mocy i dynamiki stylem walki. Jednakże jego efektywność i dynamika nie pochodzi z pracy nad zwykłą siłą mięśni, lecz z dogłębnego zrozumienia i wykorzystania potencjału ciała i jego wewnętrznej energii, energii Qi.
Koncepcja Qi od tysiącleci funkcjonuje w kulturze Chin i jest dość trudna do objaśnienia w kategorii pojęć zachodniej kultury.
W kontekście funkcjonowania człowieka, Qi tłumaczona jest jako energia witalna, siła życiowa, oddech życia. Chiński znak pierwotnie opisujący Qi związany był z ogniem i słońcem. W taoistycznych tekstach Qi kojarzono jako witalną ciepłotę ciała, podobną do promieni słońca bez których nie istnieje życie.
Obecnie ideogram Qi opisuje znak obrazujący parę unoszącą się nad gotowanym ryżem .
Z punktu widzenia Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM) pojęcie Qi jest dość rozbudowane i opisuje się wiele rodzajów tej energii. Z punktu widzenia treningu taijiquan nie jest to zbyt istotne i nie ma potrzeby szczegółowe opisywanie wszystkich jej aspektów.
Przyjmijmy, że jest to wewnętrzna życiowa energia umożliwiająca nam życie i działanie.
Skąd czerpiemy te energię?
1. część otrzymujemy w czasie poczęcia od rodziców i jest to nasz
stały potencjał genetyczny
2. z pożywienia
3. z powietrza którym oddychamy
4. z promieniowania słonecznego i kosmicznego
5. z wrażeń, kontaktów z innymi ludźmi, oddziaływań
bioenergetycznych itp.
Oprócz tzw. medycznego kryterium opisującego energię Qi jako energię naszego ciała i procesów w nim zachodzących, każda sztuka czy dziedzina ma własne tzw. dodatkowe kryteria opisu swoich środków wyrazu za pomocą energii Qi.
W tym kontekście możemy ocenić np. kaligrafię wykonaną przez artystę mówiąc, że nie ma w niej Qi lub przeciwnie, że ma dużo Qi. Chodzi o pewien przekaz, siłę wyrazu, pewną dodatkową wartość zawartą w dziele czy wykonaniu, np., tańcu muzyce itp. Tak samo jest ze sztuką taijiquan. Oprócz energii witalnej ciała na którą również wpływamy poprzez trening, dodatkowo pojęcia Qi używamy w kontekście struktury i połączenia ruchów ciała w jedność.
Mówiąc o przepływie Qi w fazie yin czy yang poszczególnych ruchów, mówimy o pewnego rodzaju fali aktywującej poszczególne mięśnie i części ciała w fazie yang, prowadząc ją spiralnie, zawsze z Centrum Dantien do kończyn, oraz odwrotnie - fali rozluźniającej poszczególne części ciała w fazie yin. Mówimy wówczas że Qi wypełnia ciało i kieruje się np. do dłoni lub, że spływa do Dantien
Mięśnie dysponują siłą tylko wtedy, gdy są zasilane energią Qi. Jest to energia wynikająca z wewnętrznych funkcji naszego organizmu. Ale główną siłą w taijiquan jest siła wynikające ze struktury i połączenia ciała w jedność wzajemnie się wspierającą i kumulującą siłę poszczególnych mięśni. Czy to oznacza, że im więcej mięśni tym większa siła? Niekoniecznie. Jeśli ścieżki energii są zablokowane i przepływ Qi jest słaby, a struktura ciała rozproszona, siła będzie niewielka nawet przy dużej masie mięśniowej.
Pamiętajmy, że o sile technik decyduje połączenie całego ciała, struktura sumująca siłę poszczególnych części. W walce zaś, ważna jest tzw. Jing -dynamiczna siła mięśni. Jing jest formą Qi w połączeniu z mięśniami i ruchem. Jest to końcowy efekt fali ruchu.
Dla swobodnego krążenia i maksymalnego strumienia zasilającego mięśnie przy dynamicznej akcji, niezbędne jest maksymalne rozluźnienie ciała. Wyzwolenie fajing, to jak strzał z bicza, nie da się tego zrobić usztywniając się.
Obszar Dantien (rejon podbrzusza) jest kluczowy dla krążenia Qi. Stąd jest ona kierowana do poszczególnych części ciała. Jest to również centrum ruchu i struktury. Nie oznacza to, że przy rozluźnieniu cała Qi spływa do Dantien. Ważne jest połączenie i zachowanie otwartego przepływu pomiędzy Centrum i resztą ciała.
W taijiquan każda postawa i technika ma swój standard, optimum maksymalnie wykorzystujące strukturę ciała i równowagę Centrum. To zapewnia swobodny ruch fali energii i stabilność pozycji. Każde odchylenie od tego standardu, niepotrzebne napięcie, nieskoordynowany ruch, zaburzają naturalną spiralę rozwijaną z Centrum i hamują przepływ Qi. W konsekwencji tracimy równowagę, a nasze techniki tracą siłę i szybkość.
Praca ze strukturą postaw i rozluźnieniem (fan sung) to ciągły proces doskonalenia i wzmacniania przepływu Qi. To sedno praktyki taijiquan.
Fan sung – rozluźnienie, puszczenie napięcia.
To określenie ma dużo głębszy wymiar niż zwykłe rozluźnienie mięśni. Oznacza ono pełną równowagę, rozluźnienie, a jednocześnie gotowość do działania. Jest to stan, gdy Centrum jest wspierane i utrzymywane w równowadze w każdym kierunku. Wówczas napięcie mięśni zmniejsza się do niezbędnego minimum utrzymującego postawę, a Umysł pozostaje spokojny i czujny.
Mistrz Chen Xiaowang podkreśla, że bardzo ważne jest nie wymuszanie żadnego ruchu, pełna naturalność, swoboda. Dopiero wówczas przepływ Qi jest maksymalny.
Taijiquan, jak było powiedziane wcześniej, to nie tylko techniki walki. Chen Wangting pierwotnie określał tę sztukę mianem ‘taiji yangshen gong” – sztuka Doskonalenia Życia.
Cały system jest tak opracowany, że wzmacnia, chroni i regeneruje naszą wewnętrzną energię Qi. Bo czymże jest Qi jeśli nie naszym życiem, jakością naszego życia ?
Podsumowując, energia Qi nie jest czymś tajemniczym i mistycznym. Mamy z tym do czynienia na co dzień. Różnica polega tylko na jakości i stopniu wykorzystania potencjału jakim dysponujemy. Osoba nie znająca zasad wewnętrznej koordynacji i struktury ruchu z Centrum będzie mogła użyć tylko ok. 20-30 % swojej potencjalnej siły, nawet gdy angażuje się w 100 %. Mistrz natomiast może wykorzystać swój potencjał prawie w 100 % kumulując energię całego ciała i prowadząc spiralną falę od stóp, aż do ramion.
Najwięcej nieporozumień wynika z niejednoznaczności używania pojęcia Qi, gdy używamy go opisując Qi raz w kontekście funkcji naszego organizmu, a raz w kontekście mechaniki ciała i ruchu.
Wzmocnienie krążenia Qi, oprócz poprawy zdrowia, da nam też dużo energii do działania na co dzień, wzmocni nasze poczucie siły i równowagi emocjonalnej. Poziom naszej energii w oczywisty sposób wpływa na jakość całego naszego życia
Jarosław Jodzis edytował(a) ten post dnia 15.01.10 o godzinie 17:38