Temat: Doktorat - informacje ogólne - musisz to zobaczyć!!!
Co to jest rozprawa doktorska?
Chcąc wytłumaczyć istotę rozprawy doktorskie trzeba najpierw powiedzieć, czym są studia doktoranckie, ponieważ to pytanie jest zadane w ich kontekście. Otóż niegdyś studia doktoranckie, niezależnie od stopnia ich formalizacji, służyły wyłącznie kształceniu młodych badaczy i nauczycieli akademickich. Współcześnie, zgodnie z koncepcją tzw. procesu bolońskiego, służą także, jako trzeci poziom kształcenia uniwersyteckiego, zaawansowanej dydaktyce akademickiej realizowanej poprzez pracę badawczą. Tak, więc zawsze kluczowym elementem studiów doktoranckich były i są badania naukowe, czyli czynne uprawianie nauki, a rozprawa doktorska jest ich ukoronowaniem. Nie jest ona celem studiów doktoranckich, a jedynie narzędziem służącym realizacji ich celu. Nie chodzi, bowiem o to by w wyniku odbycia studiów doktoranckich napisać i obronić rozprawę doktorską, lecz o to by stać się doktorem nauk, czego świadectwem jest właśnie ta praca, ale nie tylko ona.
Rozprawa doktorska musi być potwierdzeniem umiejętności dostrzegania, sformułowania i rozwiązania problemu badawczego. Świadczy ona o tym, że jej autor opanował metody badawcze stosowane w danej dyscyplinie nauki i potrafi się nimi prawidłowo posługiwać, posiada pogłębioną wiedzę teoretyczną i specjalistyczną w zakresie tej dyscypliny, jest samodzielny i dojrzały intelektualnie, wie, co powinien wiedzieć, wie, czego nie powinien wiedzieć, wie czego nie wie, wie co chciałby wiedzieć, wie o co i jak pytać, a zarazem, o co pytać nie powinien.
Rozprawa doktorska powinna podejmować istotny z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia problem badawczy, którego dotąd nikt nie postawił lub nie rozwiązał. Jej autor powinien udzielić odpowiedzi na pytanie, na które nauka nie zna jeszcze odpowiedzi i wnieść tym samym coś nowego do nauki przyczyniając się do jej rozwoju. Ten wkład może także polegać na udzieleniu na dane pytanie innej odpowiedzi niż udzielano jej dotychczas, bądź na nowej interpretacji znanych już zależności. Może także polegać na polemice z istniejącymi w nauce poglądami na dany temat i prowadzić do ich weryfikacji. Nie jest to zatem opis pewnej sytuacji, lecz jej pogłębiona analiza świadcząca o tym, że jej autor posiadł wszelkie niezbędne kompetencje do samodzielnego prowadzenia badań naukowych.
Przy ocenie rozprawy doktorskiej zwraca się zatem uwagę na sposób, w jaki został wybrany przedmiot badań oraz jak sformułowano i uzasadniono podjęty w odniesieniu do niego problem badawczy, jak również na to jak został osadzony w istniejącym dorobku teoretycznym i badawczym w danym zakresie. Ocenia się oryginalność tezy doktorskiej, sposób jej rozwinięcia w formie hipotez badawczych, metodologiczną poprawność badania empirycznego służącego ich weryfikacji oraz prawidłowość interpretacji uzyskanych wyników, jak również prób ich uogólnienia. Chodzi przy tym przede wszystkim o to, co dana rozprawa doktorska wnosi do nauki w sensie teoretycznym i metodycznym oraz jaka jest jej użyteczność praktyczna.
Praca doktorska jest zatem dziełem naukowym cechującym się krytycyzmem i innowacyjnością, podejmującym nowe problemy badawcze, penetrującym nowe obszary badawcze, stosującym i proponującym nowe metody badawcze, zwierającym nowe ujęcia i sposoby prezentacji znanych już wcześniej prawidłowości, ale zarazem jest to owoc uczenia się przez prowadzenie badania naukowego. Chodzi w niej o oryginalność, ale każde zawarte w niej twierdzenie musi być udokumentowane, uzasadnione i udowodnione.
Musi ją bezwzględnie cechować obiektywizm, a więc jej autor nie może ulegać jakimkolwiek naciskom, czy sugestiom ideologicznym, bądź politycznym, lub własnym subiektywnym opiniom albo wyobrażeniom. Pisząc tę pracę trzeba podejmowane zagadnienie rozpatrywać z różnych punktów widzenia, uwzględniać wszystkie jego uwarunkowania, jak również odnieść się do poglądów wyrażanych na ten temat przez innych autorów eksponując rzecz jasna i uzasadniając własne zdanie na dany temat. Kluczowe znaczenie mają w tej pracy fakty, ich analiza wynikająca ze sformułowanej przez autora tezy badawczej oraz ich interpretacja zgodna z uzyskanymi wynikami, nawet gdyby nie były one zgodne z przyjętymi założeniami dysertacji i oczekiwaniami co do możliwych do sformułowania na jej podstawie ustaleń.
W rozprawie doktorskiej trzeba odkryć to, co dotychczas było ukryte, dostrzegać to, czego inni nie widzieli lub niewłaściwie interpretowali, ale trzeba to czynić zgodnie z zasadami obowiązującymi w poznaniu naukowym i mając na względzie rozwój nauki nie zaś cel praktyczny. Gdyby bowiem nadrzędny dla autora był cel praktyczny, a analiza była prowadzona niekoniecznie według prawideł obowiązujących w badaniu naukowym, mielibyśmy doi czynienia z ekspertyzą nie zaś z pracą naukową, jaką musi być dysertacja doktorska. Jej przedmiotem jest poszukiwanie współzależności i mechanizmów badanych zjawisk oraz warunkujących je czynników, zmierzające do nakreślenia trendu rozwojowego tych zjawisk, bądź dokonania uogólnień pozwalających na ich modelowanie.
Pracując nad rozprawą doktorską trzeba zawsze pamiętać o tym, że jest to praca naukowa, a zatem musi spełniać trzy podstawowe funkcje nauki, a mianowicie opisywać badane zjawisko, wyjaśniać je i starać się przewidzieć jego przyszły rozwój, czyniąc to zarazem tak by świadomie wnieść do nauki nowy element i udowodnić swoją dojrzałość intelektualną jako badacza i naukowca.
пропозиції роботи
