Temat: Zależność między wydolnością a wytrzymałościa.
* Wydolność fizyczna jest to zdolność do ciężkiego lub długotrwałego wysiłku fizycznego z udziałem dużych grup mięśniowych, bez większych zmian homeostazy i objawów zmęczenia, po zakończeniu którego następuje szybki powrót do wartości spoczynkowych.
Z definicji tej wynika, że wydolność fizyczna odnosi się nie tylko do określonej dyscypliny sportowej, ale także do osób nieuczestniczących w procesie treningowym i można ją określić u każdego człowieka.
Na wydolność fizyczną wpływają m.in.:
- czynniki genetyczne,
- środowisko, rozumiane jako odżywianie,
- klimat,
- poziom życia,
- trening sportowy lub zdrowotny.
Czynnikami warunkującymi wydolność fizyczną są [Jaskólski 2002]:
- przemiany energetyczne (procesy tlenowe, beztlenowe i rezerwy energetyczne),
- poziom koordynacji nerwowo-mięśniowej,
- termoregulacja i gospodarka wodno elektrolitowa,
- właściwości budowy ciała,
- czynniki psychologiczne.
* Wytrzymałość natomiast jest to zdolność wykonywania długotrwałego wysiłku o stałej intensywności; czas, w którym osoba jest zdolna utrzymać siłę lub moc podczas skurczu izometrycznego, ekscentrycznego lub izotonicznego.
* Obecnie wysiłki dzielimy na:
3.) Wysiłek podprogowy (o mocy nie przekraczającej LT)
Intensywność nie przekracza progu mleczanowego (LT). Jest on zaliczany do grupy wysiłków stosunkowo lekkich, stosowanych w treningu wytrzymałości sportowców i programach rehabilitacji pacjentów.
4.) Wysiłek ponadprogowy (o mocy przekraczającej LT)
Intensywność przekracza podany próg mleczanowy. Wzrasta tu znaczenie glikogenu jako substratu energetycznego w resyntezie ATP.
* Próg mleczanowy (LT) to taka intensywność wysiłku, po przekroczeniu której stężenie mleczanu we krwi przekracza poziom spoczynkowy i systematycznie wzrasta.
* VO2max (wskaźnik aerobowy, pułap tlenowy)- jest to maksymalna objętość tlenu, którą może pobrać człowiek z powietrza atmosferycznego i rozprowadzić go do tkanek w czasie 1min.
Czynniki warunkujące VO2max :
- objętość minutowa serca
- koncentracja hemoglobiny we krwi
- gęstość kapilar w mięśniach – stopień unaczynienia tkanek
- typ włókien mięśniowych
- liczba mitochondriów w komórkach
- aktywność enzymów oksydacyjnych, związanych z procesami tlenowymi, zawartych w mitochondriach.