Temat: Jak dokapitalizować spółkę jawną?

Spółka jawna jest spółką osobową prawa handlowego (wiem, że dla nie-prawników to jest jakieś czary-mary, postaram się to jednak jakoś objaśnić). Otóż klasycznie przyjmowało się, że w prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami podmiotów praw i obowiązków: osobami fizycznymi (ja, Ty, Pan, Pani…) oraz osobami prawnymi (stowarzyszenia, fundacje, spółki akcyjne, spółki z o.o.). Obok tego wykształciło się coś takiego jak ułomne osoby prawne, tj. podmioty o pewnym pośrednim charakterze, mające cechy podobne do osób fizycznych (np. w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania) oraz osób prawnych (np. możliwość występowania jako podmiot praw i obowiązków pod odrębną firmą, z odrębnym NIPem, z własnymi zobowiązaniami itp.)

W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością sposobów na dokapitalizowanie jest wiele, z podstawowym na czele – podwyższeniem kapitału zakładowego. W odróżnieniu jednak od spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, czy akcyjnych, spółka jawna nie charakteryzuje się istnieniem kapitału zakładowego oraz kapitałów zapasowych – nie ma więc czego podwyższać. Nie da się emitować nowych udziałów czy akcji (bo nie ma czegoś takiego jak udział lub akcja), bądź też nie da się zastosować tzw. dopłat.

W momencie zawarcia umowy spółki wniesione przez wspólników wkłady stanowią kapitał podstawowy spółki, który jest źródłem finansowania jednostki. Dofinansowaniu spółki, może przybrać w zależności od tego, czy dokonana wpłata będzie miała charakter zwrotny, czy też nie, charakter pożyczki lub podwyższenia wartości dotychczasowych wkładów.

Pożyczka to umowa prawa cywilnego w drodze której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pożyczka, której wartość przenosi kwotę 500 zł powinna zostać stwierdzona pismem. Tym niemniej niedochowanie tej formy nie powoduje nieważności pożyczki, jednakże może rodzić problemy z interpretacją (szczególnie ze strony organów podatkowych) charakteru wpłaty wspólnika na rzecz spółki. Na gruncie prawa podatkowego pożyczka wspólnika udzielona spółce traktowana jest jak zmiana umowy spółki, co rodzi obowiązek złożenia w terminie 14 dni od jej dokonania deklaracji podatkowej oraz opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 0,5% wartości pożyczki. Obowiązek podatkowy ciąży na spółce.

Analizując opcję pożyczki trzeba wskazać że w przypadku pożyczki nieoprocentowanej, wspólnicy spółki, którzy nie udzielają pożyczki powinni wykazać przychód, w wysokości odsetek, które spółka musiałaby zapłacić w przypadku zaciągnięcia tej pożyczki na zasadach rynkowych, z nieodpłatnego świadczenia polegającego na udzieleniu spółce nieoprocentowanej pożyczki przez jednego z jej wspólników. Będzie to dotyczyło jednak tylko tych wspólników, którzy pożyczki w nie udzielili. Co się zaś tyczy wspólników, który tę pożyczkę udzielili, przychód taki nie wystąpi. Z podatkowego punktu widzenia jest to bowiem świadczenie „dla siebie samego”.

Podwyższenie wkładu to druga z opcji dokapitalizowania spółki jawnej i wymaga zmiany umowy spółki, która pod rygorem nieważności powinna przybrać formę pisemną. Na gruncie prawa podatkowego podwyższenie wartości wkładów jako zmiana umowy spółki, rodzi obowiązek złożenia w terminie 14 dni od jej dokonania deklaracji podatkowej oraz opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 0,5% wartości podwyższonych wkładów. Obowiązek podatkowy ciąży na spółce. Zmiana umowy spółki powinna zostać zgłoszona do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.