Maria S.

Maria S. Civis totius
mundi...

Temat: Otwarto wystawę "Pamiętam. Katyń 1940"

Listy dzieci do uwięzionych w sowieckich obozach Polaków oraz listy więźniów tych obozów do rodzin to główny element wystawy "Pamiętam. Katyń 1940" otwartej w poniedziałek pod bramą Uniwersytetu Warszawskiego. Oprócz osobistych listów, na wystawie pokazano zdjęcia z ekshumacji masowych grobach zamordowanych Polaków. Na osobnych planszach znajdują się szczegółowe informacje o zbrodni katyńskiej i o próbie jej zatajenia przez władze ZSRR i PRL. Znajduje się tam także kopia dekretu władz ZSRR, nakazującego rozstrzelanie 15 tys. polskich oficerów przetrzymywanych w obozach jenieckich.

Informację o odkryciu masowych grobów w Katyniu podali Niemcy 13 kwietnia 1943 roku (to dziś symboliczna rocznica zbrodni). Dwa dni później radio moskiewskie podało komunikat, że zbrodnię popełnili Niemcy w 1941 roku. Ujawnienie zbrodni przez Niemców posłużyło Stalinowi za pretekst do zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie. Przez całe lata propaganda ZSRR i PRL twierdziła, że mordu dokonali hitlerowcy.
ZSRR do zbrodni katyńskiej przyznał się dopiero 13 kwietnia 1990 roku. Wówczas to w komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie przyznano, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 roku przez NKWD. Jako winnych wskazano wówczas komisarza NKWD Ławrientija Berię i jego zastępcę Wsiewołoda Mierkułowa.
Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przekazał wtedy prezydentowi RP Wojciechowi Jaruzelskiemu kopie archiwalnych dokumentów z listami więźniów skierowanych w kwietniu i maju 1940 roku z obozu jenieckiego w Kozielsku do Smoleńska i z obozu w Ostaszkowie do Kalinina (obecny Twer), a także wykaz akt ewidencyjnych jeńców wojennych, którzy opuścili obóz NKWD w Starobielsku.