Temat: Czy Kurdowie zasluguja na niepodleglosc?
Kurdystan: historia powstań, rebelii i buntów
Kurdowie są największym narodem Bliskiego Wschodu (ok. 30 mln ludzi) pozbawionym własnego, niepodległego kraju. Choć w odległej przeszłości (IX-XII w. n.e.) budowali swoje własne księstwa i królestwa, z czasem ulegali większym i silniejszym narodom, a historia dzieliła ich ziemie pomiędzy sąsiadów.
W pierwszej połowie VI w n.e. w cztery kolejne niezwykle zimne lata doprowadziły do głodu i zarazy, przez co Bizancjum i władcy syryjscy zagarnęli kurdyjskie terytoria. Kurdom nie pomogło nawet, że wydawali znakomitych władców i wojowników. Najsłynniejszym Kurdem w historii był Saladyn, który zjednoczył muzułmańskie ziemie od Kurdystanu przez Syrię aż do Egipt i południowe wybrzeże Półwyspu Arabskiego, niszcząc tkwiące w samym środku chrześcijańskie Królestwo Jerozolimskie. Kurdem jest m.in. aktualny prezydent Iraku, Jalal Talabani. Mimo to kurdyjskie dynastie padały pokonane przez sąsiadów lub koczowników z azjatyckich stepów.
Próby przesiedleń i asymilacji
Turecka ofensywa przeciw kurdyjskim bojownikom
Niewielkie księstwa kurdyjskie rządzone przez kurdyjskich władców zachowały autonomię od końca potęgi mongolskiej w XV w. nawet do drugiej połowy XIX w. Jednak większość z nich została pokonana i podporządkowana przez Turków Otomańskich jeszcze w 1514 r. Choć Turcy początkowo starali się nie ingerować w system władzy na ziemiach Kurdystanu i lokalnych wodzów uznali za swoich gubernatorów, wkrótce brak niezależności stał się dla Kurdów przyczyną do rewolty. W rezultacie naród ten był ofiarą brutalnych pacyfikacji i przesiedleń. Turcy masakrowali i wypędzali jedne kurdyjskie plemiona z Anatolii, by osadzić tam inne, mniej buntownicze.
Przesiedlali też Kurdów na pogranicze z Persją, do dzisiejszego zachodniego Azerbejdżanu (za czasów ZSRR tę enklawę będzie się nazywać Czerwonym Kurdystanem), a nawet dalej: do obecnego wschodniego Iranu (enklawa chorezmijska) i Afganistanu, gdzie żyją do dziś, zachowując swój język, tożsamość narodową i zwyczaje.
Turcy próbowali też przesiedlać Kurdów na zachód swojego terytorium, do Europy, gdzie ludność kurdyjska ulegała asymilacji. Próbowano rozdzielać plemiona Kurdyjskie innymi osiedleńcami, ale osadzeni w Kurdystanie Turkmeni przyjęli kurdyjski języki i zwyczaje.
Kurdyjski nacjonalizm
Właściwie wojna w Kurdystanie trwa nieprzerwanie od XVI w., czasem przybierając na sile, czasem słabnąc. Najważniejsze powstania kurdyjskie wybuchały w latach 1640 i 1655, a w samym tylko XIX w. ważniejsze rebelie odnotowano w 1830, 1834, 1843, 1850, 1852 i 1880 r. W drugiej połowie XIX w. motywacją do buntu był sprzeciw wobec nierównego traktowania, ale i opór wobec polityki modernizacyjnej, jaką próbowano wprowadzać w słabnącym Imperium Otomańskim. Ostatnie powstania i trwające po nim napięcie pomiędzy Turkami i Kurdami przybrało już charakter narodowy – nadchodził czas nacjonalizmów.
Turcy starali się powstrzymać separatyzm kurdyjski, oferując kurdyjskim prominentom prestiżowe i lukratywne stanowiska w administracji i rządzie. Pomogło to zapewnić lojalność żołnierzy pochodzenia kurdyjskiego w czasie I wojny światowej. Gdy jednak w Turcji doszło do rewolucji – powstała świecka republika, a centralnym punktem ideologii stał się nacjonalizm – częściej dochodziło do masakr i deportacji, niż do prób zintegrowania ludności całego kraju. To wpłynęło na buntownicze nastroje w Kurdystanie, podsycane jeszcze przez Zachód, szczególnie Wielką Brytanię, która wielokrotnie zapewniała, że popiera dążenia niepodległościowe Kurdów.
Granice autonomicznego Kurdystanu kreślił też traktat z Sèvres z 1920 r., porządkujący sprawy Bliskiego Wschodu po porażce Turcji w I wojnie światowej. Jednak już trzy lata później traktat z Lozanny nie wspominał o sprawach tego narodu.
Marzenia Kurdów o niepodległości przekreśliły działania armii perskiej i tureckiej, choć zdołali nawet ogłosić niepodległość w 1927 r. tworząc na efemeryczną Republikę Ararat. Jeszcze krótszy żywot miała Republika Mahabadu w Iranie, wspierana przez ZSRR w 1946 r. i zniszczoną przez siły brytyjskie i amerykańskie. Siły tureckie, perskie, a później także irackie i syryjskie, pacyfikowały wszelkie próby domagania się suwerenności ze strony Kurdów.
Nie zniechęcało to narodu kurdyjskiego do zbrojnych prób wywalczenia sobie wolności. Najkrwawsze powstania wybuchły w 1937 i 1970 r. (gdy powstała marksistowska Partia Pracujących Kurdystanu – PPK). Od lat 70. walki w zasadzie nie ustają, a Kurdów nie złamało nawet schwytanie w 1999 r. Abdullaha Öcalana, przywódcy PPK. Kurdowie sięgają niekiedy po zamachy terrorystyczne jako formę walki.
http://konflikty.wp.pl/kat,1020383,title,Kurdystan-his...Ten post został edytowany przez Autora dnia 18.09.17 o godzinie 11:44
пропозиції роботи
