Temat: Mediacja rodzinna – mediacją terapeutyczną?

Mediacja rodzinna – mediacją terapeutyczną?
na podstawie „Rodzice w separacji. Jak rozwiązywać problemy rozpadającej się rodziny” Daniela Galli i Chiara Kluzer

Magdalena Piechaczyk – Stowarzyszenie Mediatorów Polskich - Wrocław

Rolą mediacji rodzinnej jest pomoc w podejmowaniu przez strony konfliktu samodzielnych decyzji, mających na uwadze realną możliwość podtrzymania więzi rodzica z dzieckiem pomimo rozpadu związku. Rozstanie nie polega na zerwaniu związków z przeszłością i nie przekreśla faktu, że małżonkowie nadal są rodzicami swoich dzieci.
Kryzys w tak istotnym dla człowieka aspekcie życia często przeraża, co powoduje skłonność do wyolbrzymiana problemów, zaś mediacja rodzinna oferuje pomoc rodzinom, rodzicom, aby zmierzyć się z problemem wynikającym z tak poważnego kryzysu, a także wsparcia w reorganizacji swojego życia, gdyż niezależnie od rozwodu czy separacji strony konfliktu pozostaną na zawsze rodzicami i będą musieli na nowo zorganizować kontakty z dziećmi w swoim życiu codziennym.

W mediacji rodzinnej ważna jest:
• umiejętność porozumienia się w czasie gdy zachodzi konieczność lub potrzeba rozstania się i para już nie jest razem.
• Uzgodnienia między sobą, jakie sposoby postępowania będą najlepsze dla dotychczasowych partnerów jak i ich rodzin

Tematy poruszane na mediacjach rodzinnych:
• przyszłość dzieci – zamieszkanie, szkoła, utrzymanie, relacje łączące z rodzicami i ich ewentualnie nowymi partnerami
• relacje uczestników mediacji z rodzinami partnerów
• zagadnienia majątkowe
• inne, ważne sprawy dla dotychczasowych partnerów

Przebieg mediacji:

1-2 spotkania wstępne – przeprowadzane z parą lub z każdym osobno. Trwa ok. 1,5 godziny, polega na przedstawieniu historii konfliktu oraz otrzymanie szczegółowych informacji na temat mediacji rodzinnych.
Proces mediacyjny – średnio 8-10 spotkań (1,5 do 2 godzin każde). Każde spotkanie ma własną „intensywność emocjonalną”, ma swój cel i strukturę.
Mediator (lub dwoje mediatorów) jako osoba trzecia wchodzi w scenariusz konfliktu pary.

Na początku procesu mediacyjnego pojawia się niebezpieczeństwo, że skłócone strony będą bazować tylko na złych chwilach i doznanych klęskach. Konieczna jest możliwość dostrzeżenia dobrych rzeczy, które wydarzyły się w przeszłości w związku. Pomaga to otworzyć się na nowe perspektywy w przyszłości.

Pytania takie jak: Jak narodziła się wasza historia jako pary? W jaki sposób się poznaliście? Kiedy zakochaliście się w sobie? - powoduje rozluźnienie napięcie widocznego na początku spotkania.
Powstaje gotowość do rozmowy i wysłuchania, co partner ma do powiedzenia. Jest to jeden z ważnych sukcesów, zauważalnych dla par.

Ważnym czynnikiem jest tłumaczenie komunikatów przez mediatora, przebudowując je tak, aby skupić uwagę partnerów na problemie i podkreślenie elementów wspólnych ich różnych punktów widzenia. W momencie przebudowania komunikatu mediator dokonuje rozpoznania w wypowiedzi drugiego partnera jego potrzeb i jego punktu widzenia.

Zakończeniem pierwszego etapu mediacji jest odejście od perspektywy zwycięzca - zwyciężony i odkrycie perspektywy zwycięstwa obopólnego.

Na kolejnym spotkaniu uwaga koncentruje się na rozrysowaniu w formie wykresu tzw. genogramu.
Jest to metoda opisu rodziny zawierająca informację na temat członków rodziny i ich związków co najmniej w trzech pokoleniach. Umożliwia zobaczenie, iż nasza własna historia jest częścią długiej historii rodzinnej oraz że w nowych sytuacjach wymaga wypracowania nowej formy związków.
Celem rozrysowania genogramu jest przekierowanie uwagi z konfliktu małżeńskiego na obowiązki rodzicielskie a za tym idzie nowe zdefiniowanie jako pary rodziców.

Zaakcentowanie przez mediatora różnicy ról, zadań, stopnia odpowiedzialności w dwóch rodzajach związków: małżeńskim i rodzicielskim pozwala dostrzec że związek rodzice - dziecko ma charakter nierozerwalny. Poprzez zaakcentowanie istnienia jeszcze jednej więzi, związku pokoleniowego, zwłaszcza pomiędzy dziadkami a wnukami pozwala dzieciom na żywym uczestniczeniu i kontynuowaniu historii rodzinnej.

Na następnym spotkaniu opracowany jest harmonogram pracy z wykazem spraw do rozwiązania.
Strony przedstawiają sprawy, które chcą omówić. Najważniejsze są sprawy dotyczące dzieci, a później inne kwestie; dom, samochód, środki na utrzymanie itd.

Rodzice omawiają najważniejsze potrzeby dzieci, dzielą się swoimi obawami. Mediator pomaga rozpisać tygodniowy rozkład zajęć dzieci. Uzgodnienia dotyczące obowiązków zapisywane są przez mediatora, tak aby było to widoczne dla stron. Pozwala to na możliwość weryfikacji wszystkich propozycji w życiu codziennym, co pozwala na wyodrębnienie tej opcji, na którą oboje wyrażają zgodę.

Głównymi elementami mediacji rodzinnej są więzi rodzinne i ich historia. Zadanie pytania: „Wyobraźcie sobie Państwo, iż wasze dziecko jest tutaj. Spróbujcie postawić się w jego sytuacji. Jak on się czuje według was? Czego potrzebuje?” - pomaga dostrzec prawdziwe potrzeby dzieci i zauważyć odrębność sfery małżeńskiej od sfery rodzicielskiej.
Zakończeniem procesu mediacyjnego jest wypracowanie porozumienia rozwodowego, jako rezultatu wspólnej pracy odpowiedzialnych i godnych miłości dzieci rodziców.