Temat: Inteligencja emocjonalna a przywództwo

Efektywność człowieka mierzy się poprzez pryzmat różnych cech. Jedną z nich niewątpliwie jest iloraz inteligencji. Od kilkudziesięciu lat zwraca się uwagę na klasyczną inteligencję, którą mierzy się za pomocą ilorazu inteligencji (IQ). Z czasem jednak okazało się, nie jest to jedyny rodzaj inteligencji jaka może charakteryzować człowieka. Od dziesięciu lat coraz większą popularnością cieszy się inna forma inteligencji - inteligencja emocjonalna. Jak wykazały badania, klasyczna inteligencja tylko w 20% wpływa na to, jakie odnosimy w życiu sukcesy. Za to aż 80% przypada na inteligencję emocjonalną. Co powoduje, że odgrywa ona aż tak dużą rolę w naszym życiu?

Twórcą pojęcia inteligencji emocjonalnej jest Daniel Goleman. Urodzony 7 marca 1946 w Stockton w stanie Kalifornia, jest amerykańskim psychologiem i publicystą naukowym. Jednocześnie jest on autorem bestselleru pt. Inteligencja emocjonalna. To w tej pozycji odsłania przed czytelnikiem szczegóły nowego rodzaju inteligencji i wpływ, jaki ma ona np. przy pracy lidera zespołu i ogólnie – jak być efektywnym przywódcą. W swoim artykule opublikowanym w Harvard Business Review „Co czyni Cię przywódcą?” w sposób niezwykle precyzyjny i wiarygodny rozwiewa powstałe wcześniej mity na temat przywództwa. Udowadnia on, że nie tylko klasyczny iloraz inteligencji oraz wiedza merytoryczna (dotycząca zjawiska lepiej rozumianego pod pojęciem „znajomości fachu”) decyduje o powodzeniu człowieka w danym środowisku pracy, lecz odpowiedzialna za to jest właśnie inteligencja emocjonalna. To ona, oraz jej składniki mają decydującą rolę w określeniu, czy ktoś jest dobrym czy złym przywódcą.

Skąd może brać się taka opinia i przeświadczenie, że znajomość swojego fachu w połączeniu z dużym poziomem inteligencji nie wystarcza do tego, aby odnieść sukces jako lider? Okazało się, że ważną rolę w wyznaczaniu efektywności zawodowej odgrywają także umiejętności społeczne i emocjonalne, co dotyczy zwłaszcza umiejętności wchodzenia w interakcje z innymi ludźmi i skuteczne odnajdowanie się w czasie prowadzenia konwersacji. Inteligencja emocjonalna łączy w jedno wiele aspektów z różnych technik – autoprezentacji, sztuki manipulacji, efektywnego komunikowania się. Wywieranie wpływu na innych, świadomość własnych emocji, pewność siebie czy empatia, to tylko niektóre z kompetencji wynikających z inteligencji emocjonalnej, które okazały się być niezastąpione na drodze do sukcesu. Doskonałym przykładem ilustrującym zasady jakie rządzą inteligencją emocjonalną i jakie wypływają z niej korzyści jest ta krótka historia. Pewien pracownik firmy komputerowej, krótko po rozpoczęciu pracy na stanowisku analityka, zauważył pojawiające się na rynku nowe trendy, które wyraźnie odchodziły od tradycyjnych technologii (były bowiem bardziej zorientowanie na usługi). Pracownik ten uświadomił sobie, iż jeśli jego firma nie podąży za nowymi trendami, produkty przez nią wytwarzane staną się przestarzałe (innowacyjność), a firma nie będzie miała szans na dalszy rozwój swoich usług. Aby sprostać wyzwaniu zmiany i dostosowania firmy do nadchodzących czasów, musiał najpierw przekonać kierowników, że nacisk na dotychczasowy rodzaj produkcji nie jest dłużej wskazany (wywieranie wpływu). Wtedy, aby jego argumenty miały konkretne poparcie w pracy, musiał stworzyć system z zastosowaniem nowoczesnej technologii. Zajęło mu to aż cztery lata, aby zapoznać klientów i sprzedawców z nowym systemem, zanim został on w pełni zaakceptowany. Jakie cechy charakteryzowały działanie takiego pracownika? Były to - pewność siebie, samokontrola oraz pragnienie osiągnięć.
Problem polega w dzisiejszych czasach na tym, iż znalezienie człowieka dysponującego odpowiednimi cechami charakteru, który może wnieść wiele pożytku i pozytywnej energii do naszego przedsiębiorstwa to ciężkie zadanie. Rozpoznanie potencjalnie dobrego przywódcy to duża sztuka, której powodzenie zależy od skutecznej obserwacji i wyczucia odpowiedniej osoby, a nie nauki, czy suchych wskaźników i testów. Często bowiem zdarza się, że osoba o bardzo wysokim poziomie ilorazu inteligencji lub o ogromnych umiejętnościach technicznych awansuje na stanowisko, na którym trzeba umieć kierować ludźmi i ponosi klęskę. Oprócz fachowej wiedzy nie potrafił „odnaleźć się” w nowym środowisku i wykorzystać w pełni swoje umiejętności, nieważne jak wielkie by one były. Z kolei osoby o przyzwoitym poziomie IQ i solidnych umiejętnościach technicznych świetnie sprawdzają się na stanowiskach menadżerskich. Stosunek ich wiedzy do sposobu i efektywności współpracy z nimi jest o wiele większy i zapewniający większą wydajność niż u człowieka z lepszym wykształceniem i większym doświadczeniem na danym stanowisku pracy. Dlatego też większość dużych firm zatrudnia specjalistów do opracowywania tzw. „modeli kompetencji”, aby uniknąć tego rodzaju pomyłek.

Czy są zatem jakieś czynniki świadczące o tym, że posiadamy cechy wywodzące się z inteligencji emocjonalnej? Są to:

Potrafię – samoświadomość i skuteczne rozpoznawanie własnych nastrojów, impulsów i emocji oraz ich wpływu na inne osoby (co za tym idzie relacje międzyosobowe i efektywność pracy). Oznacza to, że potrafimy określić swoje emocje danym czasie i to, jak inni będą na nas reagować. Cechy charakterystyczne tej cechy to przede wszystkim wiara w siebie (silne poczucie własnej wartości), realistyczna samoocena oraz autoironiczne poczucie humoru.

Jestem panem swoich emocji – oznacza umiejętność zachowania samokontroli nad sobą, zwłaszcza w stresujących chwilach. Samokontrola to zdolność panowania nad swoimi właściwie rozpoznanymi emocjami, kontrola nad popędami, postępowanie w sposób nieuzależniony od nastroju i ich niszczącego efektu czego rezultatem jest np. umiejętność wstrzymywania się od pochopnych, zainspirowanych emocjami ocen.

Zróbmy to lepiej – oznacza motywację, zdolność do pracy charakteryzującej się zamiłowaniem i pasją, wkładaniem do niej serca. Motywacją nie są pieniądze, lecz chęć pracy dla wyznaczonych celów, silnie odczuwany jest wtedy entuzjazm. Ambicja osiągania kolejnych celów napędza człowieka do lepszej i bardziej wydajnej pracy.

Nie jestem pępkiem świata - empatia to z kolei zdolność rozumienia emocji innych ludzi oraz umiejętność ich traktowania zgodnie z ich emocjonalnymi reakcjami. Przejawia się ona np. gotowością promowania w organizacji talentów, wrażliwością na różnice kulturowe, życzliwością wobec klientów i odbiorców.

Chodźcie za mną - umiejętności społeczne oznacza łatwość nawiązywania kontaktów, biegłość w zarządzaniu relacjami, znajdywanie płaszczyzny porozumienia pomiędzy nami a osobami z którymi wchodzimy w konwersację i budowanie dobrych stosunków. Przejawia się ona skutecznością kierowaniu zmianą, darem przekonywania, umiejętnością tworzenia i kierowania zespołem po to aby skłonić ludzi do podążania w obranym przez nas kierunku.