Temat: Zalety i Wady praktycznego zastosowania AT
Cd. Zalet i Wad (jakie udało mi się odnaleźć w literaturze). Wybaczcie formę akademicką, nie mam czasu na przerabianie jej na pkt, a myślę ze warto się podzielić:
Pierwszą rzeczą, która wyróżnia analizę transakcyjną jest prosty i obrazowy język który wyjaśnia relacje między ludzkie m.in. scenariusze (skrypty), gry, czy potrzebę uznania (zob. Ginger, 2004, s. 62; Ernst, 1991, s. 19). Z językiem wiążą się dane (objawy, zachowania etc.) analizowane, obserwowane i weryfikowane przez terapeutę jak i pacjenta lub pracowników naukowych. Fakt ten i to że większość danych jest na poziomie świadomości sprzyja zrozumieniu i weryfikacji teorii, jak też pracy własnej pacjenta w proces terapii. (Steiner, 1971, s. 11). Daje to racjonalną i możliwą do zrozumienia metodę analizy własnych zachowań, czasem połączoną z refleksją często natury analitycznej co może przejawiać się stwierdzeniem „Ach, więc to tak!” (James, Jongeward, 2003, s. 17). Analiza transakcyjna stawia jednak akcent na zamiany a nie na przystosowanie się, na odpowiedzialność za przyszłość, bez względu co wydarzyło się w przeszłości (Harris, 1987, s. 7-8). Konkludując dostarcza pacjentowi narzędzie, którymi może się posługiwać, wymaga to jednak od niego uczenia się i poznawania teorii. (Harris, 1987, s. 11; Ernst, 1991, s. 20).
Kolejną zaletą jest fakt, że analiza transakcyjna jest zgodna z zasadą ekonomii, znaną jako brzytwa Ockhama, co czyni ją efektywną. Model ten czyni dwa założenia: „(1) stany ludzkiego ego mogą się zmieniać i (2) jeśli A coś mówi, a B mówi cos krótko po tym, to można ustalić, czy to, co powiedział B, było reakcją na to co rzekł A.” (Berne, 1999, s. 39) Model ten odnosi się przede wszystkim transakcji, a jego efektywność potwierdza fakt, iż „wśród tysięcy czy milionów interakcji międzyludzkich nie znaleziono takich, które nie dałyby się wyjaśnić w jego terminach. Jest on ścisły, bowiem ogranicza się do prostych działań arytmetycznych. (Berne, 1999, s. 39 - 40). Tutaj pojawia się pytanie: „Po co łączyć teorię psychologiczną z ekonomią?, czyli po co tłumaczyć w sposób liczbowy. matematyczny pewne założenia z analizy transakcyjnej. Berne tłumaczy odnoszenie się do matematycznych analiz kategoriami analizy transakcyjnej, czyli Dziecko lubi obliczać, Dorosły poszukuje precyzyjnych teorii, a Rodzic, że „analiza transakcyjna jest tak precyzyjna, i nie powinna nikogo odstraszać.” (Berne, 1999, s. 38). Ponadto analiza transakcyjna wprowadziła do psychoterapii wiele pojęć i metod na stałe: koncepcja gier (por. gry neurotyczne), analiza skryptu (scenariusze), transakcji i wiele innych (Ernst, 1991, s. 20).
Należy także wspomnieć o wadach, które postrzegają teoretycy i praktycy, zajmujący się analizą transakcyjną lub mający jedynie tylko sporadyczny kontakt. Grzesiuk w podręczniku akademickim do psychoterapii, stwierdza, iż koncepcja analizy transakcyjnej jest niejednoznaczna pod względem teoretycznym (Grzesiuk, 2005, s. 68), gdyż jak zauważa autorka wywodzi się z wielu nurtów psychologicznych i często są to jedynie analogie (brak jest jednak konkretnych odniesień). Także Siek zwraca uwagę na fakt, iż zwolennicy (Harris) opisują osobowość wg analizy transakcyjnej językiem prostym, ale mało precyzyjnym (Siek, s. 284). Ernest natomiast zwraca uwagę na zbyt duży „wgląd intelektualny w przeżywane trudności”, a tym samym nadmierną werbalizacje całego kontaktu terapeutycznego, kosztem zmniejszenia przeżyć emocjonalnych. Kolejnym elementem jest przecenianie znaczenia jednej tylko potrzeby – potrzeby kontaktu interpersonalnego, co może zawężać całe życie psychiczne tylko do tej potrzeby. (Ernst, 1991, s. 20). Jak podaje Ernst praktycy stosujący psychoanalizę próbują minimalizować ograniczenia analizy transakcyjnej, poprzez łaczenie jej z innymi teoriami i koncepcjami np. Gestalt (która kładzie nacisk na emocje) czy bioenergetyka lub inne (zob. Ernst, 1991, s. 20). Nie mniej jedna brak jest w języku polskim artykułu, który by podejmował obiektywne zestawienie zalet i wad i też próbę pokazania analizy transakcyjnej jako metody naukowej czy badania naukowości tej teorii, co nie zmienia faktu – praktycznej efektywności.
пропозиції роботи
