Temat: sen a rzeczywistość

Witam,

mam nadzieję, ze będziecie mi w stanie pomóc. Jakiś czas temu, podczas zajęć z filozofii słyszałam o teorii, która zakłada, że rzeczywistość może być sen, że nie mamy pewności, że to co uznajemy za istniejące faktycznie takie jest. Wiem, że podobny problem pojawił się w Matrixie, ale chodzi mi o myśliciela, który pierwszy tę myśl przelał na papier. Niestety nie pamiętam kto to był. Może będziecie mi w stanie pomóc.
Z góry dziękuję. :)

Temat: sen a rzeczywistość

Rzeczywiście, motyw braku pewności, czy to co uznajemy za rzeczywiste takie jest - wystepuje w literaturze od dawien dawna...

Jesli mowa o Matrixie to przychodzą mi na myśl książki Adama Wiśniewskiego-Snerga z lat 70'tych.

Jeśli mowa o samym motywie "sen a rzeczywistość" to w latach 80'tych byłem na spektaklu "Życie snem" Calderon de la Barca Pedro (1600–1681), gdzie cała sztuka jest ściśle oparta na takim pomyśle.

http://portalwiedzy.onet.pl/18093,,,,calderon_de_la_ba...

Nie wiem, czy istnieje nazwany nurt filozoficzny jednoznacznie oparty na takim wątku - bardziej traktowałbym to jako motyw wykorzystywany w literaturze.
Bądź co bądź, opierać się będzie na relatywności poznania za pomocą zmysłów...

Pozdrawiam ;)

ps. A może agnostycyzm psychologiczny...? I np. Pan David Hume (1711-1776). Z tego co pamiętam, twierdził (między innymi), że pytanie czy coś istnieje realnie czy jest formą złudzenia wykracza poza możliwości poznawcze człowieka...Paweł D. edytował(a) ten post dnia 30.12.09 o godzinie 02:55

Temat: sen a rzeczywistość

Idea stara jak świat. Nie wiem, kto był pierwszy (a w szczególności, kto pierwszy przelał ją na papier), ale może pomogę ;)

Ogólnie i w skrócie: filozofowie, którzy nie tyle zakładali, co doszli do wniosku, że nie możemy ufać naszym władzom poznawczym, a więc nie mamy pewności, jaki świat jest naprawdę, to sceptycy. Sceptycyzm znany już był starożytnym Grekom i jest to stanowisko żywo dyskutowane w filozofii do dziś.

Hume'a można zaliczyć do sceptyków, jednak stąpał on dość mocno po ziemi, a przede wszystkim - wierzył w doświadczenie.

Jeśli chodzi o filozofów, którzy mogli zainspirować pisarzy SF oraz filmowców, to w XVII wieku Kartezjusz rozważał ewentualność, że nasze zmysły i rozum mogłyby być we władaniu złośliwego demona. Wizję tę uwspółcześnił (po to, żeby ją przeanalizować i obalić!) Hilary Putnam w artykule "Mózgi w naczyniu". Tutaj ilustracja pomysłu:



IMHO bliski "Matrixowi" jest również George Berkeley, przedstawiciel idealizmu subiektywnego. Twierdził, że świat materialny nie jest realny, rzeczywiste są jedynie umysły oraz doznania. Różnica byłaby taka, że u Berkeleya to matriks jest rzeczywistością, poza nim nic nie ma. Można powiedzieć, że rolę filmowego matriksa, a właściwie jego programisty, pełni tutaj Bóg.

Pozdrawiam i szczęśliwego Nowego Roku życzę!Karolina Krzyżanowska edytował(a) ten post dnia 31.12.09 o godzinie 00:46

Temat: sen a rzeczywistość

sięgnąłbym dalej - jasknia platona wg mnie stosownym przykładem mniemania o rzeczywistości...a czyż to nie jest snem?:)chrystian skoroszewski edytował(a) ten post dnia 05.01.10 o godzinie 11:21

Temat: sen a rzeczywistość

bardzo dziękuję Wam wszystkim :)

Platon to faktycznie dobry trop! Ale dla odmiany i poszerzenia horyzontów sięgnę po sugerowanego George Berkeley'a :)

jeszcze raz wielkie dzięki :)

Temat: sen a rzeczywistość

Paweł D.:

I np. Pan David Hume (1711-1776). Z tego co pamiętam, twierdził (między innymi), że pytanie czy coś istnieje realnie czy jest formą złudzenia wykracza poza możliwości poznawcze człowieka...

Nie jestem pewna, czy David Hume był pierwszy, ale on poprawnie sformułował to, dzisiaj nazywamy: "philosophy of perception".

Angielska wikipedia oferuje doskonałe wprowadzenie do tego problemu:

http://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy_of_perception

Niestety, po polsku nie ma zbyt wiele na ten temat. :)