Temat: Niezależność i obiektywizm audytora wewnętrznego

Niezależność i obiektywizm audytora wewnętrznego

Audytor wewnętrzny powinien dokonywać wyważonej oceny, biorąc pod uwagę wszystkie związane ze sprawą okoliczności. Przy formułowaniu osądu nie może ulegać wpływom innych.
Niezależność audytora wewnętrznego w jednostkach sektora finansów to podstawa jego skuteczności. Podkreślana jest zarówno w ustawie o finansach publicznych, jak i w Międzynarodowych Standardach Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego wydanych przez Międzynarodowy Instytut Audytorów Wewnętrznych IIA.

Faktyczna niezależność

Jak wyjaśnia dr Agnieszka Bryl, menedżer w dziale doradztwa biznesowego Ernst & Young, zgodnie z międzynarodowymi standardami działanie audytu wewnętrznego musi być niezależne, a sam audytor musi zachowywać obiektywizm podczas wykonywania swej pracy. Według eksperta niezależność komórki audytu wewnętrznego w praktyce jest zapewniana przez bezpośrednie jej podporządkowanie najwyższemu kierownictwu i/lub komitetowi audytu. Podporządkowanie organizacyjne komórki audytu jakiemukolwiek kierownikowi operacyjnemu narusza tę zasadę.

- Z kolei ze względu na faktyczne umocowania oraz zasoby organizacyjne komitetu audytu podporządkowanie jemu komórki audytu wewnętrznego zazwyczaj następuje poprzez określenie zasad i zakresu raportowania w zakresie realizacji działań przez audyt wewnętrzny zarówno do najwyższego kierownictwa, jak i do komitetu audytu - twierdzi nasza rozmówczyni. Dodaje, że obiektywizm to niezależna postawa, umożliwiająca audytorom wewnętrznym przeprowadzanie audytów oraz wyciąganie wniosków bez wpływu innych osób na ich opinie i oceny. Oznacza to także konieczność unikania jakichkolwiek sytuacji mogących sprawiać wrażenie konfliktu interesów.
Agnieszka Bryl twierdzi, że w praktyce naruszenie niezależności organizacyjnej lub indywidualnego obiektywizmu może wystąpić w postaci: konfliktu interesów, ograniczenia zakresu audytu, ograniczenia w dostępie do danych, personelu lub majątku, jak również ograniczenia zasobów (finansowania).

Ze względu na częste sytuacje, gdy audytorzy wewnętrzni wywodzą się z komórek operacyjnych organizacji, standardy określają, że audytorzy wewnętrzni muszą powstrzymać się od oceny działalności operacyjnej, za którą byli uprzednio odpowiedzialni w ciągu roku poprzedzającego audyt.

Oczywiście wskazanie tego okresu należy traktować jedynie jako wskazówkę, gdyż mogą wystąpić sytuacje, gdy audytor wewnętrzny nie pracuje już w danym obszarze od ponad roku, ale z innych względów może mieć miejsce naruszenie indywidualnego obiektywizmu audytora - podkreśla rozmówczyni.

Kodeks Etyki
Po pierwsze, audytorzy wewnętrzni nie mogą uczestniczyć w jakichkolwiek działaniach lub wchodzić w relacje, które mogłyby naruszyć (faktycznie lub przypuszczalnie) ich bezstronną ocenę. Nie mogą robić niczego, co byłoby sprzeczne z interesami organizacji.

- Na przykład, audytor w urzędzie nie powinien być równocześnie powiązany z firmą startującą w przetargu organizowanym przez ten urząd. Powiązany oznacza, że ani on, ani nikt z jego najbliższej rodziny nie powinien być właścicielem takiej firmy, ani pełnić w niej funkcji dyrektora - twierdzi nasza rozmówczyni. Gdyby było inaczej, audytor nie byłby uważany przez pracowników urzędu za osobę obiektywną.
Ostatnia zasada, o której wspomina Kodeks Etyki IIA, nakazuje audytorom wewnętrznym ujawnianie wszystkich znanych im istotnych faktów, które - nieujawnione - mogłyby zniekształcić ocenę badanego obszaru.

Agnieszka Pokojska
(Materiał archiwalny)