Jak jest liczony staż pracy? To pytanie zadaje sobie wiele osób, ponieważ poprawne obliczenie stażu pracy jest wymagane dla wyliczenia urlopu wypoczynkowego, lat pozostałych do emerytury, czy określenia prawa do nagrody jubileuszowej lub odprawy. Sprawdźmy, jak poprawnie wyliczyć swój staż pracy
Obliczanie stażu pracy generuje wiele problemów. Wynika to z faktu, że do stażu zaliczamy okresy zatrudnienia oraz inne okresy określone przepisami. Fundamentem pozostaje czas świadczenia pracy w ramach umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Co jeszcze należy wliczyć do stażu pracy? Przyjrzyjmy się szczegółowo temu zagadnieniu.
Staż pracy – jak go poprawnie wyliczyć?
Należy wiedzieć, że staż pracy ma wpływ na wiele uprawnień pracownika, jak prawo do urlopu, prawo do emerytury, prawo do nagrody jubileuszowej, prawo do odprawy czy prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia. Jednak to na barkach pracownika spoczywa poprawne wykazanie swojego stażu pracy. Kluczowa jest więc wiedza na temat sposobu obliczania lat pracy oraz tego, jakie dokumenty będą niezbędne.
W lata pracy wliczają się wszystkie okresy zatrudnienia oraz okresy podlegające wliczeniu w staż pracy na mocy odrębnych przepisów. Oznacza to, że obliczeń dokonujemy sumując wszystkie okresy zatrudnienia wraz z okresami wskazanymi przez stosowne przepisy. Samo zadanie nie jest tak trudne pod warunkiem, że wiemy co dokładnie dodać do wykonywanego działania. W sieci znajdziesz wiele kalkulatorów stażu pracy, ale mimo to warto wiedzieć, na jakie składowe musimy zwrócić szczególną uwagę.
Co się wlicza do stażu pracy?
Wiemy już, że na staż pracy składa się okres zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę, powołanie, mianowanie, wybór lub spółdzielczą umowę o pracę. Oprócz tego należy wliczyć także kilka innych okresów określonych w przepisach.
Okresy wliczające się do stażu pracy:
- odbyta czynna służba wojskowa;
- zawodowa służba wojskowa;
- prowadzenie gospodarstwa rolnego lub praca w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez współmałżonka;
- udokumentowana praca za granicą u zagranicznego pracodawcy;
- czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium starosty dla bezrobotnych;
- studia doktoranckie maksymalnie do 4 lat i pod warunkiem uzyskania stopnia doktora;
- okres, za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy, jeżeli ten podjął pracę;
- okres, o który został skrócony czas wypowiedzenia umowy, jeżeli pracownik został zwolniony z winy pracodawcy;
- urlop wychowawczy;
- urlop macierzyński.
Do stażu pracy wliczamy także czas nauki. W tym wypadku funkcjonuje odpowiedni schemat, ale należy pamiętać, że przy równoczesnej pracy i nauce można zaliczyć tylko jeden z okresów. Zawsze stosuje się wyliczenie najkorzystniejsze dla pracownika i nie sumuje się okresów nauki. Oznacza to, że kończąc szkołę wyższą wliczamy 8 lat i pomijamy poprzednie szkoły.
Okresy nauki zaliczane do stażu pracy:
- Szkoła zawodowa – 3 lata
- Szkoła średnia zawodowa – 5 lat
- Liceum ogólnokształcące – 4 lata
- Szkoła policealna – 6 lat
- Szkoła wyższa (również licencjat) – 8 lat
Jak wspomnieliśmy staż pracy nie został zdefiniowany w Kodeksie pracy, więc część okresów budzi pewne wątpliwości. Szczegółowe omówienie składowych wliczanych do stażu oraz pewne wyjątki znajdziecie w artykule przygotowanym przez serwis Aplikuj.pl.
Staż pracy, a emerytura
Bardzo często wyliczamy staż pracy w odniesieniu do emerytury. O ile prawo do przejścia na emeryturę jest dość prostą kwestią, to już dokładne wyliczenie wysokości świadczeń wymaga precyzyjnego określenia stażu pracy. Ogólnie prawo do emerytury zyskują kobiety w wieku 60 lat i mężczyźni w wieku 65 lat.
Osiągając wiek emerytalny należy także uzyskać odpowiedni staż pracy. Wpływa on także na wysokość emerytury. W tym wypadku kobiety muszą przepracować minimum 20 lat, a mężczyźni minimum 25 lat, aby uzyskać prawo do minimalnej emerytury. Ta w 2021 roku wyniesie 1250 zł brutto. Większy staż pracy oznacza podnoszenie świadczeń emerytalnych, co wynika z większej ilości odprowadzonych składek na poczet ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnego.
Kapitał początkowy – ustalenie i obliczenie
Przed 1 stycznia 1999 roku ZUS nie miał obowiązku prowadzenia indywidualnych kont ubezpieczeniowych. Co za tym idzie osoby zatrudnione przed 1999 r. muszą wnioskować o ustalenie kapitału początkowego. Jest to wyliczenie składek ubezpieczeń społecznych odprowadzonych przed wspomnianą datą na podstawie stażu pracy.
Kapitał początkowy jest wyliczany dla osób urodzonych po 1948 roku. Warto jak najszybciej zwrócić się do ZUS o stosowne wyliczenie, ponieważ wiele z firm działających przed 1998 r. może już nie istnieć, a zdobycie odpowiednich dokumentów może być utrudnione.
Osoba starająca się o wyliczenie kapitału początkowego powinna przedstawić szereg dokumentów zawierających informacje o okresach składkowych i nieskładkowych oraz potwierdzających staż ubezpieczeniowy. Należy także przedstawić dokumenty potwierdzające wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia. Do wyliczenia kapitału początkowego nie wlicza się prowadzenia i pracy w gospodarstwie rolnym.
Tak się prezentują najważniejsze kwestie związane z obliczaniem stażu pracy. Mimo możliwości skorzystania z licznych kalkulatorów stażu pracy warto wiedzieć, co tak faktycznie wchodzi w jego skład.