O asertywności dużo się słyszy, często jednak niewłaściwie się ją rozumie. Asertywność nie jest tylko umiejętnością odmawiania, a całą postawą, w której jest miejsce na różne uczucia i reakcje.
Czym właściwie jest asertywność, jak się jej nauczyć i używać podczas konkretnych sytuacji w pracy, takich jak rozmowa o awansie, negocjowanie warunków umowy czy rozstrzyganie konfliktowych sytuacji ze współpracownikami?
Czym jest asertywność?
Asertywność jest zespołem zachowań wobec siebie i innych ludzi, zbudowanym na znajomości swoich potrzeb i oczekiwań oraz umiejętności bronienia ich. Osoba asertywna to taka, która wie, czego chce, jest świadoma swoich praw, m.in. prawa do własnych uczuć i opinii, potrafi wyznaczyć granice i reaguje, gdy ktoś chce je przekroczyć. Asertywność opiera się na przekonaniu, że w każdej relacji jej uczestnicy są równi, mają takie samo prawo do własnego zdania. Zachowania asertywne mają na celu obronę własnych wyborów, jednak z szacunkiem wobec drugiej osoby.
10 zasad asertywnego zachowania
- Oceniaj zachowanie, a nie osobę
- Stosuj komunikat JA: mów o swoich uczuciach wywołanych przez określane zachowania
- Unikaj moralizowania i udzielania rad, gdy rozmówca o nie nie prosi
- Bierz odpowiedzialność za swoje opinie, słowa i czyny – nie zrzucaj jej na innych
- Reaguj na bieżąco na przykrości, nie dopuszczaj do kumulacji napięcia
- Doprowadzaj sprawy do końca – niezałatwione i niewyjaśnione sytuacje często wracają i powodują dyskomfort
- Bądź szczery, mów wprost o swoich potrzebach i uczuciach
- Nie lekceważ odczuć innych ludzi i nie pozwól na lekceważenie własnych
- Udzielaj jasnych odpowiedzi, nie dawaj fałszywej nadziei i nie wprowadzaj w błąd
- Zachowaj spokój, nie atakuj, nie obrażaj i nie uogólniaj („Ty zawsze…”)
Asertywność w pracy w 3 odsłonach
Ja i szef: prośba o podwyżkę
Opis sytuacji: pracujesz już kilka lat w firmie, podnosisz swoje klasyfikacje i masz na koncie sukcesy zawodowe. Dowiadujesz się o podwyżkach dla kolegów i koleżanek z działu, tobie jednak nie zaoferowano podobnych warunków. Postanawiasz zawalczyć o swoje.
Przykłady postawy agresywnej:
-> „Widzę, że nie szanujecie takich pracowników jak ja. Odejdę, a wraz ze mną najlepsi klienci”.
-> Wysłanie emocjonalnej wiadomości do zwierzchnika swojego przełożonego
Przykłady postawy nieasertywnej – uległej i biernej
-> „tak sobie pomyślałam, że chyba zasłużyłam na podwyżkę”
-> „dlaczego nikt mnie nie docenia?”
Postawa asertywna
„Jestem cennym pracownikiem. Zdobyłam cennych klientów, podniosłam kwalifikacje, a w ocenach rocznych wypadam wysoko. Mimo to nie otrzymałam podwyżki, chociaż są osoby, które ją otrzymały. Nie podoba mi się to. Co możesz mi zaproponować?”
Bądź świadom swojej wartości, wymień swoje mocne strony i osiągnięcia. Opisz sytuację, która cię nie zadowala, i skieruj uwagę na rozwiązanie problemu.
Ja i współpracownik: odmawianie pomocy
Opis sytuacji: masz dużą wiedzę o firmie i dobrze sobie radzisz z wieloma zadaniami. Inni pracownicy często przychodzą do ciebie z pytaniami albo prośbą o pomoc. Chętnie pomagasz, jednak takie sytuacje powodują, że czasem brakuje ci czasu na twoje obowiązki, a pytania wytrącają z rytmu i tracisz koncentrację. Postanawiasz odmówić pomocy komuś, kto przyszedł z pytaniem, na które łatwo jest znaleźć odpowiedź.
Przykłady postawy agresywnej:
-> „Jeśli tego nie wiesz, to co w ogóle robisz w tej pracy?”
-> „Nie do wytrzymania jest twoje lenistwo”.
Przykłady postawy nieasertywnej – uległej i biernej:
-> „Przepraszaj, nie gniewaj się na mnie, naprawdę nie dam rady ci teraz pomóc”.
-> pomagasz, a potem zostajesz dłużej w pracy, by wypełnić swoje obowiązki
Postawa asertywna
„Nie mogę ci odpowiedzieć na żadne pytanie, ponieważ jestem zajęty. Nie podoba mi się, że zadajesz mi pytania, na które sam możesz znaleźć odpowiedź. Odrywa mnie to od mojej pracy”.
Odmów spokojnie – możesz zastosować technikę „zdartej płyty” i konsekwentnie powtarzać to samo. Wyjaśnij, co powoduje twoją złość.
Ja i klient: klient niezdecydowany
Opis sytuacji: tworzysz projekt dla klienta, który ciągle zmienia zdanie. Ciągłe poprawki wymagają czasu i frustrują, blokują ci inne projekty i dezorganizują pracę. Chcesz uzdrowić sytuację.
Postawa asertywna
„Spotykamy się już piąty raz. Czy zdecydował pan, co z projektem? Chciałabym, abyśmy zmierzali do ustalenia ostatecznej wersji. Dotychczasowe projekty są funkcjonalne i spełniają wszystkie założenia. Kolejne tylko utrudnią podjęcie decyzji”.
Jasno zaprezentuj swoje oczekiwania. Opisz sytuację. Jeśli klient prosi o więcej czasu do namysłu i dalej jest niezdecydowany, skup się na swojej sytuacji i wyjaśnij, jakie będą konsekwencje braku decyzji – do projektu będziesz mógł wrócić dopiero po zrealizowaniu obecnych zobowiązań.
Przeczytaj, co zrobić, aby Twój dzień był lepszy, etykieta w social media – co wypada, a czego należy unikać, a także sprawdź 12 cech, dzięki którym staniesz się najlepszym liderem w pracy.
Te i wiele innych scenariuszy zachowań znajdziesz w książce Doroty Gromnickiej „Asertywność w praktyce” wydanej w serii Samo Sedno.
Cena 32,90 zł
Liczba stron: 296
ISBN 978-83-7788-963-3
Edgard, seria Samo Sedno, Warszawa 2017
Więcej informacji: www.samosedno.com.pl
Książka ukazała się wcześniej pod tytułem „Asertywność w przykładach. Jak zachować się w typowych sytuacjach?”
2 Thoughts