Temat: Współpraca polsko - wietnamska - historia i dzień dzisiejszy

Współpraca polsko - wietnamska

1 Nawiązanie wzajemnej współpracy

Początki współpracy Polsko - Wietnamskiej mają swój początek w roku 1950 kiedy to Polska i inne kraje bloku komunistycznego uznały istnienie Demokratycznej Republiki Wietnamu . Uznanie to miało duże znaczenie dla powstającego państwa komunistycznego i wiązało się bez wątpienia z logiką zimnowojennego podziału świata na dwa bloki: kapitalistyczny i komunistyczny. Bez wątpienia ten gest miał również duże znaczenie w przyszłej współpracy naszego kraju z Wietnamem, który to oficjalnie został uznany dopiero po Konferencji Genewskiej w 1954 roku i do tego w nieco oryginalnej formie jako państwo podzielone na część południową ze stolicą w Saigonie i północną ze stolicą w Hanoi. Polska od razu zaakceptowała postanowienia konferencji i przesłała gratulacje na ręce przywódcy państwa prezydenta Ho Chi Minha (prawdziwe imię i nazwisko Nguyen Al Quoc).
Od 1954 roku Polska nawiązała pełne stosunki dyplomatyczne i kontakty handlowe z komunistyczną północą. Początkowo współpraca opierała się w większości na pomocy medycznej i żywnościowej dla postkolonialnej północy i regulowaniu podstaw wzajemnych relacji . W latach 50-tcyh rozpoczęto jednak niewielką wymianę barterową, ale prawdziwa współpraca gospodarcza pomiędzy naszymi krajami rozpoczyna się w 1965 podpisaniem Umowy pomiędzy rządem PRL i rządem DRW o współpracy gospodarczej i pomocy dla DRW. Od tego czasu datuje się gwałtowny wzrost dynamiki wzajemnych stosunków gospodarczych. Praktycznie co roku podpisywano istotne deklaracje o rozszerzeniu wymiany ekonomicznej na kolejne sektory gospodarki . Demokratyczna Republika Wietnamu nastawiona była politycznie i gospodarczo na konfrontację ze stroną południową i polityka zagraniczna i wewnętrzna skupiona była na wojnie. Mimo tego Wietnam utrzymywał i stale rozwijał współpracę z innymi krajami socjalistycznymi, które stały się naturalnym sojusznikiem w walce z Południem i wojskami amerykańskimi. Pod koniec lat 60-tych podpisano z Polską dwie ważne umowy; pierwsza z nich w 1968 o współpracy w dziedzinie zdrowia i druga w 1969 o współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej. Był to kolejne ważne kroki umożliwiające nawiązanie współpracy pomiędzy oboma krajami. Co warto dodać w rzeczywistości umowy były początkowo wykorzystywane praktycznie tylko jednostronnie, lub też ograniczały się do udzielania Wietnamowi bezzwrotnego wsparcia technicznego, infrastrukturalnego lub medycznego. Ale takie były pierwsze kroki w nawiązywaniu znajomości z egzotycznym polskim partnerem - rzesze studentów wyjechały na polskie uczelnie aby tu zdobyć umiejętności naukowo-techniczne, ale również zdobyć umiejętności kulturowe (szczególnie interesujące były osiągnięcia Polski w budowaniu społeczeństwa socjalistycznego) i móc je później przeszczepiać na polski grunt.

2. Dynamika lat 70-tych i 80-tych

Pod koniec wojny, gdy Amerykanie wycofali się z aktywnych działań militarnych w Indochinach, a strona Północno - Wietnamska pewna swojej wygranej zaczęła coraz intensywniej myśleć o przyszłości, odbudowie zniszczeń i industrializacji kraju . Do Wietnamu zaczynają powracać pierwsi absolwenci polskich uczelni, którzy zafascynowani polską lat 70-tych prą do nawiązania bliższych relacji gospodarczo-politycznych, a także kulturowych. Polska (jak również inne mniejsze kraje bloku wschodniego) zaczyna być postrzegana jako alternatywa wobec komunistycznych kolosów takich jak Chiny i Związek Radziecki. Polska posiadała wtedy stosunkowo dużą swobodę w dobieraniu sobie partnerów zagranicznych, a kierunek azjatycki zawsze pozostała w kręgu zainteresowania partii i rządu; nastawiono się na intensywną współpracę z takimi państwami regionu jak: Mongolia, Chiny, Korea Północna, Kambodża, Laos i oczywiście Wietnam.
Prawdziwe stosunki i współpraca gospodarcza zaczynają się jednak dopiero w roku 1976 kiedy z dwóch do tej pory podzielonych części powstaje Socjalistyczna Republika Wietnamu. Wtedy też rozpoczyna się intensywna współpraca pomiędzy naszymi krajami, która podyktowana jest nie tylko względami gospodarczymi ale przede wszystkim układami politycznymi, gdzie rolę motoru napędzającego wymianę handlową odgrywała polaryzacja na dwa bloki: prosowiecki i proamerykański. Polska okazuje się tu wręcz wymarzonym partnerem handlowym ponieważ oprócz pożyczek kredytowych dla Wietnamu udziela szeregu bezzwrotnych pożyczek i bezpłatnej pomocy gospodarczej.
Polska działalność gospodarcza nabiera niespodziewanego tempa, uruchomione zostaje połączenie lotnicze pomiędzy Warszawą, a Hanoi (umowa o cywilnej komunikacji lotniczej z 1976). Rozwija się współpraca pomiędzy stowarzyszeniami dziennikarzy (1977), komitetami radia i telewizji (1977), zostają podpisane rozszerzone projekty współpracy edukacyjnej (1978), informacyjnej pomiędzy PAP ,a VNA (1978), związkami literatów (1978). Zostaje podpisana umowa o wzajemnej współpracy muzealnej i konserwacji zabytków (1980).
Zostają zbudowane i wyposażone duże obiekty przemysłowe takie jak:
- Stocznia Ha Long,
- Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego,
- Płuczka węglowa Gia Lam,
- Cukrownia trzcinowa Van Diem,
- Zakład Produkcji Cegły Silikatowej w Hanoi,
- Zakłady Produkcji Cegły Czerwonej w Hanoi i Ha Long ,
- Kopalnia Węgla Yen Tu,
- Kopalnia rud w Nam Nam Xe.

Rozwija się również polski eksport. Sektorem przodującym jest sektor maszyn i urządzeń mechanicznych, a do czołowych produktów dostępnych na rynku wietnamskim należą: maszyny dla przemysłu spożywczego, silniki wysokoprężne, koparki, samochody ciężarowe i dostawcze i inne Dobre stosunki gospodarcze przekładają się na wzajemne zbliżenie polityczne obu krajów, czego wyrazem jest podpisanie umowy o wzajemnym nadaniu praw do użytkowania działek gruntu wraz ze znajdującymi się na nich budynkami przeznaczonymi dla przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych obu państw (1981).
Lata 80-te to jednak również pierwszy okres kiedy następuje wyraźny spadek dynamiki wzajemnej współpracy. Przyczynia się na to skomplikowana sytuacja polityczna i ekonomiczna w której znajdują się oba kraje. Polskie możliwości kredytowe są na wyczerpaniu, a również Wietnam ze względu na skomplikowaną sytuację ekonomiczną odkłada większość inwestycji na późniejszy okres.
Dopiero okres 1985-1989 przynosi pewne ożywienie we wzajemnych stosunkach i współpraca pomiędzy naszymi krajami zaczyna nabierać tempa. Brak jest może spektakularnych inwestycji, ale polskie firmy są stale obecne na wietnamskim rynku.

3. Trudne lata 90-te

Zdecydowana zmiana we wzajemnych relacjach nastąpiła po 1989. Zmiany w Polsce przyniosły również duże przewartościowania oraz reorientację w polityce zagranicznej i gospodarczej. Polska zdecydowanie odwróciła się od krajów bloku komunistycznego, a zwróciła swoją uwagę ku partnerom zachodnim, ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych. Podłoże tego stanowiła chęć uniezależnienia się od wpływów ZSRR, poszukiwanie nowych gwarancji bezpieczeństwa, a także atrakcyjna polityka finansowa skierowana w stronę Polski; stosunki z krajami nie znajdującymi się na osi Waszyngton - Bruksela zostały przesunięte na dalszy plan . Wśród krajów które wypadły poza orbitę zainteresowania Polskiego rządu znalazł się również Wietnam, mimo dość zażyłych i mających przyszłość wzajemnych relacji , potrzeb współpracy czy wreszcie zainteresowań i sentymentów.
Zmiana ta wynikała z sporej części ze zmiany struktury polskiego handlu zagranicznego: likwidacji państwowych central handlu zagranicznego, zezwolenie na działanie prywatnych firm zagranicą, a także ze względu na problemy finansowe dużych firm państwowych, które przechodząc restrukturyzację często zamykały swoje placówki handlowe w krajach azjatyckich. Dotyczy to nie tylko rynku wietnamskiego, ale wielu rynków, o które później przyszło nam zacięcie walczyć. Wraz ze zmianami strukturalno-gospodarczymi miały miejsce zmiany polityczne, a na postzimnowojennej płaszczyźnie Polskich interesów strategicznych Wietnam nie zajmował żadnego miejsca. Zlikwidowano więc attachat wojskowy, zredukowano personel placówek w Hanoi i Ho Chi Minh City co zostało odebrane przez stronę wietnamską jako zdecydowane ochłodzenie wzajemnych relacji. Wietnam również nie był zainteresowany utrzymywaniem na siłę wzajemnych relacji, szczególnie, że poważne i kuszące oferty składali mu już poważni partnerzy tacy jak ASEAN, Japonia czy Australia.

W latach 90-tych nastąpił marazm we wzajemnych stosunkach gospodarczych czego wyrazem był ujemny bilans handlowy i zniknięcie z rynku polskich firm. Brak politycznego wsparcia okazał się na tyle dotkliwy, że kolejne delegacje nie były w stanie nawiązać dłuższej i efektywnej współpracy wzajemnej. Dodatkowym utrudnieniem okazała się zmiana przepisów po obu stronach i konieczność ponownego ratyfikowania większości umów pomiędzy oboma krajami. Stopniowo podpisywano kolejne umowy pomiędzy naszymi krajami. Najtrudniejszym okresem były lata 1990-1992 kiedy to strona wietnamska nie chciała podpisać not o wzajemnej współpracy, czego przykładem jest choćby Umowa o handlu i płatnościach z 1991 roku, która nie weszła w życie ze względu na brak noty ze strony wietnamskiej. Dopiero rok 1992 przyniósł pewne ocieplenie i poprawę wzajemnych stosunków, podpisaniem Umowy o współpracy gospodarczej i stosunkach handlowych oraz Umowy o współpracy kulturalnej i naukowej. W kolejnych latach poszerzano wzajemne relacje odnawiając zatarte kontakty:
1993 Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych,
1994 Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji,
1994 Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu,
1995 Umowa o współpracy w transporcie morskim,
1997 Porozumienie o współpracy między MEN RP i MeiK SRW w latach 1997-1999,
1997 Protokół o współpracy pomiędzy ministerstwami spraw zagranicznych obu krajów, 1998 Umowa w sprawie udzielenia kredytu przez stronę polską,
1999 Umowa o współpracy w dziedzinie nauki i techniki,
2001 Umowa w sprawie wymiany not dotyczących kredytu udzielonego SRW w 1998.

Niestety dynamika wzajemnych kontaktów pozostawia wiele do życzenia, a część wzajemnych umów i uzgodnień pozostaje martwą literą prawa.
W połowie lat 90-tych z rynku wietnamskiego znikają kolejne firmy polskie. Część z nich zamyka swoje oddziały, a część oddaje kontakty i rynek w ręce wietnamskich przedsiębiorców, którzy zaczynają kontrolować większość eksportu i importu.

4. Wejście w XXI wiek

Mimo tych przeszkód w Wietnamie zaczynają pojawiać się biznesmeni i przedstawiciele handlowi. Jednakże słabe umiejętności kulturowe i niezrozumienie problemu różnic międzykulturowych w nowej sytuacji ekonomiczno-politycznej powoduje, że nie mogą oni poradzić sobie z zastaną rzeczywistością i partnerami z Azji. Pojawia się rażąca potrzeba przeanalizowania wzajemnych relacji i podejścia do nich w nowy sposób, gdzie prywatne umiejętności i podejście negocjacyjne z opanowaniem podstaw komunikacji i interakcji w środowisku obcym kulturowo staną się efektywne. Naprzeciw temu wychodzi współczesna socjologia, która wraz z elementami kultury, teorii komunikacji i psychologii społecznej pozwala na uzyskanie sukcesu w nowym wymiarze handlu.
Dobrą okazją do wykorzystania tego typu umiejętności stanowią dochodzący do władzy Wietnamczycy wykształceni w Polsce, którzy poza znajomością języka polskiego zachowali sentyment do naszego kraju.
Powoli jednak strona polska weryfikuje swoje błędy i wymiana handlowa zaczyna się poprawiać o czym świadczy wzrost eksportu w ostatnich latach z 11.9 mln USD w 1999 do 20.6 mln USD w 2001 oraz zmniejszenie ujemnego bilansu handlowego pomiędzy naszymi krajami. Do głównych produktów eksportowych Polski należą: mleko w proszku (64% całego eksportu), maszyny i urządzenia mechaniczne (18%), produkty farmaceutyczne (13%) oraz słodycze i puzzle. Niestety tylko około 30% Polskiego eksportu realizowana jest przez firmy polskie. Reszta należy do strony wietnamskiej, ze szczególnym uwzględnieniem 64% kontroli nad eksportem polskiego mleka w proszku.
Do sukcesu ostatnich lat należy podpisanie kontraktów na budowę statków opiewająca na kwotę 70 mln USD (umowa kredytowana przez Rząd Polski). Jednakże jest to sukces połowiczny ponieważ ze względu na problemy we wzajemnych negocjacjach kontrakt nie został do końca uzgodniony (właśnie mija 4 lata od udzielenia kredytu).
W trakcie negocjacji są kontrakty na budowę i modernizację kopalni węgla kamiennego w okolicach miasta Ha Long, budowę elektrowni zasilanej węglem kamiennym, modernizacji zakładów chemicznych na południu kraju oraz uzgodnienia w sprawie uruchomienia bezpośrednich połączeń lotniczych na trasie Hanoi-Warszawa.
Co do importu to jest on w całości kontrolowany przez Wietnamczyków i oscyluje wokół 100 mln. USD (106 mln USD w 1999; 103 mln USD w 2001). Import obejmuje przede wszystkim: produkty pochodzenia roślinnego (44%), obuwie (20%), materiały i wyroby włókiennicze (17%), gotowe artykuły spożywcze (8%).
Pozytywnym aspektem bieżącej współpracy jest wzrost ilości polskich firm kooperujących z Socjalistyczną Republiką Wietnamu. W roku 2000 liczba polskich kooperantów wynosiła 820 firm (760 po stronie importu i 60 po stronie eksportu), a w 2001 wynosiła 870 firm (790 po stronie importu i 80 po stronie eksportu), w pierwszym kwartale 2002 liczba ta sięgnęła 745 firm (680 po stronie importu i 65 po stronie eksportu).
Brak jest współpracy inwestycyjno- kapitałowej oraz wymiany turystycznej pomiędzy naszymi krajami, natomiast obiecująco zapowiada się współpraca naukowo-techniczna.
W 2001 odbyła się Pierwsza Sesja Polsko-Wietnamskiej Mieszanej Komisji ds. Współpracy Naukowo-Technicznej, podczas której uzgodniono następujące dziedziny współpracy: nauki przyrodnicze, nauki społeczno-humanistyczne, medycyna i biotechnologia, górnictwo, hutnictwo, geodezja i kartografia, przemysł stoczniowy, renowacja zabytków historycznych. Na dzień obecny polskie przedstawicielstwo handlowe wypowiada się pozytywnie na temat dalszej współpracy pomiędzy naszymi krajami. Dodatkowo jako perspektywiczne branże dające szansę na ekspansję polskich firm na tym rynku są m.in.: przemysł stoczniowy, przemysł wydobywczy, przemysł energetyczny, przemysł chemiczny, przemysł rolno-spożywczy i technologie ochrony środowiska.

http://www.papierowytygrys.is.uw.edu.pl/news.php?art=0...